راه کارهای فقهی- حقوقی کاربردی سازی اخلاق خوش در پیشگیری از جرم

پژوهش حاضر با هدف بررسی کاربردی کردن مفهوم درونی اخلاق، به عنوان عامل مهم در پیشگیری از وقوع جرم تدوین شده است، باید اذعان کرد که عمل به فضایل اخلاقی و دوری از رذایل اخلاقی به صورت فردی و همین طور ترویج آن در بافتار جامعه می تواند توان مقاومت افراد در برابر وسوسه های انحرافی و مجرمانه را افزایش داده و آنان را به پرهیز داوطلبانه از ارتکاب جرم وا دارد. پیشگیری از وقوع جرم جزو مهم ترین برنامه های نظام کیفری اغلب کشورهاست. هزینه ای که در این مسیر صرف می شود، سرمایه ای است که از طریق کاهش جرم و جنایت در جامعه، سود خود را به جامعه برمی گرداند. پیشگیری از جرم به راه و روش های مختلفی تحقق می یابد. اما موضوعی که کمتر به آن توجه می شود، گسترش اخلاق در جامعه است. ایران، کشوری اسلامی است و آموزه های دین اسلام در پوست و خون ساکنان آن رسوخ کرده است. در چنین جامعه ای، می توان به رعایت اخلاق به عنوان یکی از مهم ترین فاکتورهای کاهش جرم دل بست. مشاهده می شود که گاه اخلاق در زندگی اجتماعی به فراموشی سپرده می شود. زمانی که انسان به اخلاقیات پشت می کند، در مرز ارتکاب جرم قرار می گیرد. در چنین شرایطی، کافی است که قدمی به نادرست برداشته شود تا انسان در ورطه ارتکاب جرم فروافتد و هزینه های زیادی را برای جامعه و خود به همراه بیاورد. بنابراین ترویج اخلاقیات در جامعه می تواند یکی از قوی ترین بازدارنده ها در کاهش جرم باشد. اگرچه مقررات و نهادهای مختلفی در حوزه اخلاق تصمیم گیری می کنند و به اجرای این تصمیمات مشغولند اما جامعه ما نتوانسته است از این ظرفیت ها برای کاهش جرم استفاده کند. بنابراین، ماهیت پیشگیری مبتنی بر اخلاق اسلامی بیشتر کنشی و ریشه ای است که با ایجاد تغییر در نگرش ها و باورهای افراد، می تواند از بسیاری جرائم جلوگیری نماید لذا جهت پاسخگویی به سوال بنیادین تحقیق که رشد اخلاق و راه کارهای فقهی- حقوقی کاربردی سازی اخلاق خوش چگونه می تواند در پیشگیری و کاهش جرم نقش موثری داشته باشد؟ از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است قانون گذار برای حفظ نظم و تامین اجرای قانون، باید قواعد اخلاقی را رعایت کند یعنی تا حد امکان، به کاری فرمان دهد که مردم نیز آن را نیکو می شمرند و امری را نهی کند که اخلاق اجتماعی نیز ناپسند می داند علاوه بر این اگر اصول اخلاقی، معیار و ملاک ارزیابی قوانین نباشد نمی توان عادلانه و یا ظالمانه بودن (خوب یا بد بودن) قانونی را شناخت.

کلیدواژه ها:

پیشگیری از جرم ، اصول اخلاقی ، مفاهیم مجرمانه ، آموزه های دینی و فقهی