تعیین تغییرات سیل خیزی ناشی از دوره های خشکسالی در حوزه آبخیز دهک استان خراسان جنوبی
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 304
فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_MMWS-3-1_011
تاریخ نمایه سازی: 9 آبان 1401
چکیده مقاله:
تغییرات اقلیمی و وقوع خشکسالی درازمدت، به شدت بر تراکم پوشش گیاهی حوزه های آبخیز موثر بوده که پیامد آن تغییر ضریب رواناب و پتانسیل سیل خیزی است. برای بررسی تغییرات سیل خیزی و اولویت بندی زیرحوزه های حوزه آبخیز دهک استان خراسان جنوبی بر اساس پتانسیل سیل تحت تاثیر دوره های خشکسالی، از آمار ۳۰ ساله بارندگی سالانه استفاده و شاخص خشکسالی SPI تعیین شد. نقشه های مدل رقومی ارتفاع، گروه های هیدرولوژیکی خاک و تصاویر ماهواره های لندست ۵ و ۷ برای سال های ۱۳۶۹، ۱۳۷۹ و ۱۳۸۸ تهیه و شاخص تفاضل نرمال شده پوشش گیاهی (NDVI) به کمک نرم افزار ENVI ۴.۸ محاسبه و نقشه های وضعیت پوشش گیاهی و کاربری اراضی تهیه شد. به کمک نرم افزار Arc GIS ۹.۳ نقشه های شماره منحنی از تلفیق نقشه های گروه هیدرولوژیکی خاک، کاربری اراضی و وضعیت پوشش گیاهی، به دست آمد و با روش SCS میزان مشارکت هر یک از زیرحوزه ها در سیل خروجی کل حوزه تعیین و با تکرار حذف انفرادی هر یک از زیرحوزه ها، اولویت بندی زیرحوزه ها بر اساس پتانسیل سیل انجام گرفت. بر اساس شاخص بارش استاندارد شده، به استثنای ۴ سال، از سال ۱۳۷۷ تا سال ۱۳۹۰ به عنوان دوره خشکسالی در منطقه تعیین شد. ضریب کاپای حاصل از برآورد صحت در نقشه شاخص NDVI ۰/۸۴ به دست آمد که بیش ترین دقت را در پایش تغییرات پوشش گیاهی داشته است. میانگین وزنی شماره منحنی (CN) حوزه آبخیز دهک از ۶۲/۳۵ در سال مرطوب ۱۳۶۹ به ۶۵/۰۴ و ۶۳/۵۰ در سال های ۱۳۷۹ و ۱۳۸۸ که سال خشک بوده اند تغییر یافته است. دبی اوج سیلاب با دوره بازگشت ۵ ساله از ۷/۸۹ مترمکعب برثانیه در سال ۱۳۶۹ به ۱۳/۶۷ مترمکعب بر ثانیه در سال ۱۳۷۹ که دچار خشکسالی بوده که معادل ۷۴/۸۷ درصد افزایش یافته است. این افزایش برای دبی اوج ۲۰۰ ساله، معادل ۲۱/۶۴ درصد بوده، به طوری که مقدار آن از ۹۳/۶۸ مترمکعب برثانیه در سال ۱۳۶۹ به ۱۱۲/۴۲ مترمکعب برثانیه در سال ۱۳۷۹ افزایش یافته است. با اولویت بندی پتانسیل سیل خیزی مشخص شد که از بین ۷ زیر حوزه، (CN) زیرحوزه F۳ با ۶۶/۸۹ بیش ترین مقدار را دارد و به عنوان سیل خیزترین زیرحوزه ها است که دلیل آن مربوط به وجود سازندهای فیلیت، مارن و هم چنین فراوانی سطوح شیب دار در آن است و زیرحوزه F۴ و F۵ در رده بعدی سیل خیزی جای می گیرند که بایستی در برنامه ریزی های مدیریتی و اجرایی مدنظر قرار گیرد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مصطفی عبدی
کارشناس ارشد آبخیزداری/دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران
محمد نهتانی
استادیار/ گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران
مرتضی دهقانی
دکتری آبخیزداری/ اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان جنوبی، بیرجند، ایران
عباس خاک سفیدی
مربی/ گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
