واکاوی تحرک اجتماعی در تاریخ بیهقی

تنوع نیازها و خواست های آدمی، از یک سو و گوناگونی علایق و توانمندی های انسانی، از سوی دیگر، زمینه ساز گوناگونی پیشه ها و «جایگاه - سمت» های افراد در گستره زندگی اجتماعی اند، هم از این روست که در عرصه زندگی جمعی، تنوع پیشه ها و جایگاه ها نمودی آشکار دارد. سنجش واقع گرایانه مبتنی بر واقعیت های موجود، گویای رتبه بندی پیشه هاست، شماری از پیشه ها و جایگاه ها برجسته، شماری میانه و تعدادی نیز فروردین - پست به شمار می آیند. در چنین ساختاری، پیشه های فروردی، همواره در تکاپوی رسیدن به جایگاه های برجسته به گونه ای سودمند یا بی نتیجه اند. تاریخ بیهقی به مثابه مننی واقع گرایانه که بازتاب دهنده ساختار دربار غزنوی است از منظر تحرک اجتماعی در خور بررسی وتامل است پژوهش حاضر بر ان است تاریخ بیهقی را از منظر فرایند تحرک اجتماعی در ساختار حکومت غزنوی تبیین نماید. ننایج پژوهش نشان می دهد تحرک اجتماعی در این اثر در دو رده قابل تشخیص است، رده مرتبه داران و بلندپایگان که در برگیرنده تحرک عمودی با سیر صعودی و تحرک عمودی با سیر نزولی است و رده غلامان و کم پایگان که تحرک اجتماعی با سیر صعودی را نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

تاریخ بیهقی ، جامعه شناسی ، طبقات اجتماعی ، تحرک اجتماعی