تحلیل گفتمان انتقادی جایگاه قاضی و قضاوت در تاریخ بیهقی

تاریخ بیهقی آیینه ای است که وقایع جامعه را بی کم و کاست بازنمایی می کند و از دیگر سو، جام جهان نمایی است که هر نانموده ای را جلوه گر می سازدو در این مقاله پس از مشخص کردن گفتمان غالب، با تحلیل گفتمان انتقادی برپایه مدل های سه گانه فرکلاف، به توصیف، تفسیر و تبیین داده های متنی پرداخته شد. تحقق عدالت اجتماعی و ایجاد یک جامعه مدنی با حضور قاضیانی «مزکی و معدل از هر دستی» میسر می شود و بیهقی به عنوان فردی از قشر متوسط جامعه، اهمیت خاصی جایگاه قضاوت و قضا را بازنمایی می کند، جایگاهی که گاه پادشاه به تن خویش و گاه وزیر و پسر وزیر به مظالم می نشستند و زمانی و به دلایلی این امور را حتی به ولیعهد هم نباید واگذاشت. روایت رئالیستی بیهقی، بازنمایی واقعیت های جامعه روزگار غزنوی است که بیهقی به دلیل وابستگی به هژمونی دربار غزنه نمی تواند به نقد آشکار آن بپردازد ولی با انعکاس دادن تمام قد و آیینه وار حقایق، نادیده هایی در خور توجه را تصویرسازی و بازنمایی می کند و در لایه های پنهانی و زیرین گفتمان خویش به نقد بی پروای قدرت و تحلبل ضعف و کاستی های آن می پردازد و دفاع از جایگاه مردم عامه و متظلم را در لایه های پنهانی زبان خویش به نمایش در می آورد.

کلیدواژه ها:

تاریخ بیهقی ، تحلیل گفتمان انتقادی ، فرکلاف ، قضاوت