نگاهی به گفتمان مشروعیت در تاریخ بیهقی

اثر گرانسنگ و بی نظیر تاریخ بیهقی، شناسنامه و سند ماندگار عصر غزنوی است که از نظرگاه های بسیاری می وان بدان نگریست. یکی ازاین نظرگاه ها، مشروعیت سازی است که از رهگذر تاریخ نویسی، همواره مسئله ای مهم و مورد توجه بوده است. پرسش این است که آیا بیهقی کتاب خود را تنها برای توصیف وقایع و گزارش رویدادها به نگارش دراورده و یا در پس روایت وقایع، به امری دیگر یعنی مشروعیت سازی برای غزنویان نیز چشم داشته است؟ و چگونگی مشروعیت بخشی بیهقی برای پادشاهان و زمامداران با رویکرد متن محور است. نگارنده بر آن است تا با توجه به مفاهیمی که مطالعات گفتنلنی برای رصد سازوکارهای گفتمانی از جمله غیریت سازی و حاشیه رانی و برجسته سازی به دست می دهد، به واکاوی مشروعیت سازی در تاریخ بیهقی بپردازد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بیهقی با به کارگیری ایدئولوژی دینی، معرفی پادشاهان غزنوی به عنوان همراهان و یاوران خلفای پیامبر (ص) یاد کرد به قدرت رسیدن غزنویان ناشی از تقدیر و حکمت خداوند، تلاش برای برتری دادن شاهان غزنوی بر شاهان باستان، برجسته سازی سلاطین غزنوی با استفاده از واژگان مثبت چون «عادل»، «خوبی سیرت»، «عفت و دیانت»، «ناصر دین الله»، «اطال الله بقاء» سعی در مشروعیت بخشیدن به خاندان ترک تبار غزنوی دارد.

کلیدواژه ها:

تاریخ بیهقی ، گفتمان ، مشروعیت ، حکومت غزنویان