اثر متانول و نانو ذره دی‎اکسید تیتانیوم بر ویژگی های فیتوشیمیایی گیاه دارویی کنگرفرنگی (Cynara scolymus L.)

     چکیده مبسوط مقدمه و هدف: در سال های اخیر مطالعات به سمت استفاده از ترکیبات جدیدی که بتواند در داخل گیاه سنتز و موجب افزایش کارایی فتوسنتزی گیاه شود، معطوف گردیده است. برخی از این ترکیبات شامل ریزمغذی ها و الکل ها است. الکل هایی نظیر متانول به عنوان یک منبع کربنی سبب افزایش کارایی فتوسنتز و بهبود خصوصیات رشدی گیاه خواهند شد. نانوذره دی اکسیدتیتانیوم نیز موجب بهبود و ترمیم کارایی دستگاه فتوسنتزی در گیاه شده و در نتیجه کارایی فتوسنتز را افزایش می دهد. به همین دلیل این پژوهش به هدف بررسی متانول و نانوذره دی اکسیدتیتانیوم بر ویژگی های فیتوشیمیایی گیاه دارویی کنگر فرنگی انجام شد. مواد و روش ها: به منظور بررسی محلول پاشی برگی متانول و نانوذره دی اکسید تیتانیوم (TiO۲) بر گیاه دارویی کنگرفرنگی، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با ۴ سطح برای هر کدام از ۲ فاکتور متانول (۰، ۱۵، ۳۰ و ۴۵ درصد حجمی) و نانوذره (آناتاز) دی اکسید تیتانیوم (۰، ۲۰، ۴۰ و ۶۰ میلی گرم بر لیتر) در ۳ تکرار در سال­های ۱۳۹۸و ۱۳۹۹ انجام شد. صفات اندازه گیری شده شامل رنگیزه های فتوسنتزی، فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی طی دوسال بود. یافته ها: بر اساس نتایج بدست آمده، برهم­کنش تیمارها برای تمامی صفات مورد بررسی در هر دوسال پژوهش در سطح آماری ۱% معنی دار شدند. بیشترین میزان کلروفیل a ،b و کل برگ سال اول از تیمار صفر درصد حجمی متانول + ۲۰ میلی­ گرم بر لیتر نانوذره دی‎اکسید تیتانیوم و در برگ سال دوم از تیمار ۴۵ درصد حجمی متانول + ۴۰ میلی ­گرم بر لیتر نانوذره دی‎اکسید تیتانیوم حاصل شد. در سال اول تیمار ۳۰ درصد حجمی متانول + صفر میلی گرم بر لیتر نانوذره دی‎اکسید تیتانیوم و در سال دوم تیمار ۱۵درصد حجمی متانول + صفر میلی­گرم بر لیتر نانوذره دی‎اکسید تیتانیوم به ترتیب با ۲۱۸/۷۵ و ۱۹۲/۸۵درصد افزایش نسبت به شاهد بالاترین میزان کاروتنوئید را به خود اختصاص دادند. بیشترین مقدار فلاونوئید برگ سال اول در تیمار صفر درصد حجمی متانول + ۲۰میلی گرم بر لیتر نانوذره دی‎اکسید تیتانیوم دیده شد که با تیمار صفر درصد حجمی متانول + ۶۰ میلی گرم بر لیتر نانوذره دی‎اکسید تیتانیوم تفاوت معنی داری نداشت و بالاترین میزان فلاونوئید برگ سال دوم نیز از تیمار ۴۵ درصد حجمی متانول + ۴۰ میلی گرم بر لیتر نانوذره دی‎اکسید تیتانیوم با ۲۸۴/۶۱ درصد افزایش نسبت شاهد به حاصل شد. بیشترین مقدار فنل برگ سال اول از برهمکنش تیمار ۱۵ درصد حجمی متانول + ۲۰ میلی­ گرم بر لیتر نانوذره دی‎اکسید تیتانیوم بیشترین مقدار فنل کل برگ سال دوم از برهم کنش تیمار ۴۵ درصد حجمی متانول + ۲۰ میلی­ گرم بر لیتر نانوذره دی‎اکسید تیتانیوم به ترتیب با ۷۳/۱۵ و ۲۱۶/۹۱  درصد افزایش نسبت شاهد دیده شدند. بیشترین مقدار فعالیت آنتی اکسیدانی در سال اول را تیمارهای صفر درصد حجمی متانول + ۲۰ میلی­ گرم بر لیتر نانوذره دی‎اکسید تیتانیوم و ۳۰ درصد حجمی متانول + صفر میلی گرم بر لیتر نانوذره دی‎اکسید تیتانیوم با ۳۲/۱۶ درصد افزایش نسبت به شاهد به خود اختصاص دادند و در سال دوم نیز تیمار ۴۵ درصد حجمی متانول + ۴۰ میلی گرم بر لیتر نانوذره دی‎اکسید تیتانیوم با افزایش ۱۶/۲۴ درصدی نسبت به شاهد بالاترین میزان قدرت حذف کنندگی رادیکال آزاد را داشت. نتیجه گیری: طبق نتایج حاصل، کاربرد تلفیقی متانول به عنوان یک منبع کربنی و نانوذره دی اکسید تیتانیوم می­ تواند در بهبود خصوصیات فیتو­شیمیایی گیاه دارویی کنگرفرنگی مفید واقع شود.    

کلیدواژه ها:

Alcoholic solution ، Antioxidant ، Artichoke ، Dioxide nanoparticles ، Flavonoid ، Phenol content ، Titanium ، آنتی اکسیدان ، فلاونوئید ، کنگر فرنگی ، محتوای فنل ، محلول الکلی ، نانوذره دی اکسیدتیتانیوم