موانع و راهکارهای حقوقی بهره برداری از میدان مشترک نفت و گاز آرش

ایران یکی از معدود کشورهایی است که دارای میادین متعدد مشترک و فرامرزی نفتی و گازی باهمسایگانش است. بنابراین، برحسب گزارشها، برداشت عربستان از چهار میدان نفتی مشترک،بیش از ۱۰ برابر ایران است. عراق نیز تاکنون بیش از دو برابر ایران برداشت. این در حالی است کهایران حدود ۲۸ میدان مشترک با کشورهای همسایه خود دارد و طرف مقابل در دو دهه گذشته سرمایهگذاری وسیعی را به صورت یک جانبه شروع کرده و لذا منطقا بهره برداری متمرکز از این میادین وسرمایه گذاری در این بخش، از اهمیت بسیاری برخوردار است. به منظور تحقق این هدف، بایدموانعی که در عمل و طی سال های اخیر برداشت صحیح از این میادین را ناممکن کرده است،شناسایی و راهکارهایی برای برون رفت از آن به اجرا گذاشته شوند. در این پژوهش موانع پیش رویبهره برداری از میادین مشترک در دو بعد قرار دادی و غیر قرار دادی بررسی شده اند و راهکارهاییحقوقی مانند اصلاح مدل قراردادی بالادستی کشور و افزایش ثبات قراردادها در کنار راهکارهایسیاسی و دیپلماتیک و روش های نوین تامین مالی و مدیریت منابع مالی داخلی برای بهبود تولید ازمیادین پیشنهاد شده است. مطالعات مرتبطی که پیشتر به رشته تحریر درآمده، عمدتا به تبیین مبانیتوصیه به دولتها به همکاری مشترک و تمرکز بر تبیین شرایط بهینه قراردادی براساس بهره برداری ازمیدان به شیوه همکاری و یکپارچه سازی معطوف شده است. معدود آثاری را میتوان یافت که با پیشفرض حاصل نشدن توافق دولتها به همکاری مشترک و اقدام به برداشت یکجانبه، آنگونه که در حوزهخلیج فارس رایج شده است، به تبیین حقوق کشوری پرداخته باشد که هنوز اقدام به برداشت از ذخایرموجود در تحت قلمرو خود نکرده یا با سرعت کندی شروع کرده است. کتاب آقای دکتر جوادکاشانی با عنوان منابع نفت و گاز مشترک از منظر حقوق بین الملل ۱۳۸۹، (کتاب آقای دکتر شیرویاثر آقای حسن عبداالله زاده با موضوع رژیم حقوقی حاکم (با موضوع حقوق نفت و گاز (۱۳۹۳، مقالات آقای دکتر فرخزاد جهانی و سیدباقر میرعباسی با عنوان «رژیم) به میادین مشترک (۱۳۹۱، حقوقی بهره برداری از میادین مشترک نفت و گاز در خلیج فارس از منظر حقوق بین الملل» (۱۳۹۰ ((و اثر دیگر آقای جهانی با موضوع «بهره برداری از میادین مشترک نفت و گاز و تحدید حدود عمدتا به تبیین مبانی توصیه به دولت ها به همکاری مشترک پرداخته و کمتر به (۱۳۹۰) دریایی)) موانع و راهکارهای حقوقی برداشت یکجانبه از میادین مشترک توجه داشته اند.

کلیدواژه ها:

تامین مالی ، ثبات قرار دادی ، دیپلماسی ، میادین مشترک نفت و گاز ، موانع