افزایش دقت پهنه بندی تابش خورشیدی با تلفیق داده ها در روش کوکریجینگ

محاسبه ی دقیق مقدار تابش خورشیدی در یک گستره ی مکانی نقش موثری در اقلیم شناسی و کشاورزی منطقه، برآورد میزان تبخیر و تعرق، مکان یابی نیروگاه خورشیدی و به کارگیری سیستم های فتوولتائیک دارد. دقیق ترین روش برآورد تابش خورشیدی برداشت نقطه ای در ایستگاه های زمینی با استفاده از دستگاه های آفتاب نگار است که در آن اندازه گیری ها با استفاده از روش های درون یابی به یک سطح پیوسته تعمیم داده می شوند. هدف اصلی این تحقیق افزایش دقت پهنه بندی تابش خورشیدی در گستره ی کشور ایران در قالب روش کوکریجینگ است. بدین منظور ابتدا میزان تابش خورشیدی با استفاده از مدل ارتفاع رقومی (DEM) و ابزار مکانیSolar Radiation در نرم افزار ArcGIS محاسبه گردید. در ادامه ضریب همبستگی (R) بین مقادیر به دست آمده از نرم افزار با مقادیر تابش خورشیدی اندازه-گیری شده در ایستگاه های زمینی محاسبه شد. با توجه به ۷۱۳/۰R= بین این دو داده، با روش کوکریجینگ داده ها با هم تلفیق شده و سطح پیوسته ی تابش خورشیدی برای کل کشور محاسبه گردید. نتایج نشان داد که محاسبه ی تابش خورشیدی با استفاده از ابزار Area Solar GIS در مقایسه با داده های زمینی دقت کافی ندارند، ولی تلفیق این دو داده ضمن تاثیر دادن توپوگرافی در محاسبه ی تابش خورشیدی، موجب افزایش دقت درون یابی به اندازه ی %۱۱ می شود. لذا اگرچه ممکن است مدل های موجود برای برآورد تابش خورشیدی در مقایسه با داده های زمینی در مقیاس کشوری دقت کافی را نداشته باشند، اما می توان از آن ها برای بهبود دقت درون یابی داده های زمینی استفاده نمود. بر اساس نقشه ی نهایی اکثر مناطق کشور به غیر از مناطق شمالی و شمال غربی بالاتر از متوسط جهانی (w/m۲۳۴۰) تابش خورشیدی دریافت می کنند.

کلیدواژه ها:

تابش خورشیدی ، سیستم اطلاعات مکانی (GIS) ، درون یابی مکانی ، کوکریجینگ ، ابزار Solar Radiation