ویژگی های مارکوفی بارش های ایران

هدف از این پژوهش تحلیل و بررسی ویژگی دوره های خشک و مرطوب ایران با بهره گیری از یک مدل آماری پیش بینی موسوم به زنجیره ی مارکوف است. داده های این تحقیق از پایگاه داده ی اسفزاری است. این داده ها شامل ۷۱۸۷ پیکسل و مدت ۱۵۹۹۱ روز از ۱/۱/۱۳۴۰ تا ۱۱/۱۰/۱۳۸۳ می باشد. با انجام آزمون خی دو برازش داده ها با مدل مرتبه ی اول زنجیره ی مارکوف دو حالته تایید گردید. به دلیل کاربرد داده های یاخته ای و به منظور اطمینان بیشتر به صحت نتایج، آستانه ی ۵/۰ میلی متر برای تمایز یک روز مرطوب از روز خشک درنظر گرفته شد. ابتدا ماتریس فراوانی انتقالات تشکیل و سپس با روش حداکثر درست نمایی ماتریس احتمال انتقال ساخته شد. آنگاه با تعیین عناصر p (احتمال وقوع بارش) و q (احتمال عدم وقوع بارش) ویژگی های مارکوفی محاسبه شد. احتمالات ساده، ایستا و اقلیمی نیز در این نوشتار مقایسه گردید. دوره های بازگشت تری و خشکی و نیز دوره های بازگشت دو و سه روزه بارش محاسبه و نقشه های آن تهیه گردید. نتایج نشان داد برای تمامی ماه ها و فصول احتمال عدم وقوع بارش بیشتر است و برای هیچ یک از ماه های دوره ی مورد مطالعه فراوانی روزهای خشک کمتر از ۲۱ روز نیست. طولانی ترین دوره ی تر مورد انتظار برای ماه اسفند ۹۹/۱ روز و طولانی ترین دوره ی خشک مورد انتظار مربوط به تیر ماه با ۳۲/۴۰ روز است. چرخه ی هوایی زمستان نشان داد که بعد از هر ۷۴/۵ روز خشک، ۹۷/۱ روز مرطوب رخ خواهد داد.   

کلیدواژه ها:

ماتریس ، احتمال انتقال ، زنجیره ی مارکوف ، پایگاه داده اسفزاری ، دوره ی بازگشت ، ایران