اثربخشی آموزش شناختی رفتاری بر سیستم فعالسازی بازداری رفتاری و اضطراب فراگیر دانشجویان دارای اختلال اضطراب اجتماعی

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش شناختی رفتاری مبتنی بر عدم تحمل بلاتکلیفی و تنظیم هیجان بر سیستم­های فعالسازی و بازداری رفتاری و اضطراب فراگیر دانشجویان دارای اختلال اضطراب اجتماعی بود. روش کار: روش پژوهش نیمه ­آزمایشی، پیش­آزمون-پس­آزمون و یک گروه کنترل بود. این پژوهش بر روی ۳۰۰  نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند انجام شد. از این تعداد، ۲۳۱ نفر پرسش­نامه­ های اضطراب اجتماعی، اضطراب فراگیر و عدم تحمل بلاتکلیفی را تکمیل نمودند.  ۶۰ نفر با نمرات بالای اضطراب اجتماعی شناسایی شدند. مصاحبه تشخیصی روی این افراد براساس ملاک های ورود و به روش هدفمند انجام گردید. افراد دارای اضطراب بالا به صورت تصادفی به دو گروه آموزش (شناختی رفتاری و تنظیم هیجان) و یک گروه کنترل تقسیم شدند. بعد از آموزش و دو ماه بعد از آن، پرسش­نامه ­ها مجددا بین این افراد توزیع شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با نرم افزار SPSS ۲۵ انجام شد. یافته ­ها: آموزش شناختی رفتاری مبتنی بر عدم تحمل بلاتکلیفی و تنظیم هیجان به طور معنی داری مولفه های فعالسازی و بازداری رفتاری را تغییر داد (۰۵/۰>p). آزمون بون فرونی نشان داد که میانگین نمرات سیستم فعال­سازی رفتاری در گروه­ آموزش تنظیم هیجان به طور معناداری نسبت به گروه کنترل افزایش یافت. سیستم بازداری رفتاری در گروه های تنظیم هیجان و شناختی رفتاری با یکدیگر تفاوت معناداری نشان داد. آنالیز کواریانس نشان داد که آموزش شناختی رفتاری به طور معنی داری باعث کاهش مولفه های اضطراب فراگیر گردید (۰۵/۰>p). آزمون بون فرونی نشان داد که میانگین نمرات اضطراب فراگیر در گروه­ تنظیم هیجان نسبت به گروه کنترل به طور معناداری کاهش یافت. نتیجه ­گیری: آموزش شناختی رفتاری و تنظیم هیجان بر کاهش مولفه های اضطراب فراگیر و بهبود مولفه­ های سیستم فعالسازی بازداری رفتاری دانشجویان دارای اختلال اضطراب اجتماعی تاثیر داشت. آموزش شناختی رفتاری باید جزء برنامه ­های مداخلاتی در مراکز مشاوره دانشگاه­ها جهت افزایش بهره ­وری محیط آموزشی قرار بگیرد.  

کلیدواژه ها:

Cognitive-Behavioral Education (CBE) ، Intolerance of Uncertainty ، Emotional Regulation ، Behavioral Activation/Inhibition System (BIS) ، Generalized Anxiety Disorder (GAD) ، آموزش شناختی رفتاری ، عدم تحمل بلاتکلیفی ، تنظیم هیجان ، سیستم فعالسازی بازداری رفتاری ، اضطراب فراگیر