خوانش روانکاوانه شخصیت رابرت در داستان کوتاه »شنبه شروع شد« نوشته غلامحسین ساعدی با تکیه بر نظریات کارن هورنای

در عالم ادبیات داستانی عنصر شخصیت آکنده از تضادهای درونی است و در قالبی از تناقض هایی پیچ درپیچ در پس کنشها و گفتارها شکل میگیرد. تحلیل روانکاوانه یکی از شیوه های نقد ادبی است که با به کارگیری از رویکردهای روانشناسی در تفسیر عناصر داستانی تاثیر بسزایی دارد. کارن هورنای از جمله روانکاوان نظریه پرداز محسوب میشود که در رویکرد روانکاوی اجتماعی به ارتباط میان فرهنگ و محیط با شکل گیری شاکله فرد اشاره نموده و شخصیت را در سه تیپ »مهرطلب«، »برتری طلب« و »عزلت طلب« تقسیم بندی کرده است. غلامحسین ساعدی یکی از نویسندگان دهه چهل هست که در آثار وی اختلالات روانی در بطن شخصیتهایی روان رنجور دیده میشود. در پژوهش پیشرو داستان کوتاه »شنبه شروع شد« از مجموعه »آشفته حالان بیداربخت« نوشته ساعدی جهت خوانش انتخاب شده است. پژوهش حاضر در نظر دارد با استناد به نظریات هورنای، بر پایه روش توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای به همراه فیش برداری از متن داستان منتخب به سراغ واکاوی اختلالات روانی و فردی نهفته در شخصیت »رابرت« برود. در این پژوهش پس از تعریف مفاهیمی نظیر نقد روانکاوانه، رویکرد روانکاوی اجتماعی، شخصیت روانرنجور، انواع تیپ های شخصیتی و اختلال افسردگی مداوم، خلاصه ای از داستان ارائه و خصوصیات روانی شخصیت تحلیل شده است. طبق نتیجه تحقیق، شخصیت روان رنجور »رابرت« تیپی مهرطلب دارد که مبتلا به اختلال افسردگی مداوم است و زیر سایه روش سلطه پذیری در قالب نوعی مکانیزم دفاعی برای محافظت از خویش، خود را تسلیم دیگران کرده و تشنه ی دریافت محبت و توجه هست.

کلیدواژه ها:

نقد ادبی ، روانکاوی ، شنبه شروع شد ، کارن هورنای ، غلامحسین ساعدی.