واکاوی مفهومی «اسماء» در کاربست آیه «و علم آدم الاسماء»

مفسران در طول چهارده قرن پس از نزول قرآن، معانی مختلفی برای واژه «اسماء» در آیه ۳۱ سوره بقره بیان کرده­اند. گروهی آن را به معنای «نام­ها و علامات اشیاء یا مخلوقات» گرفته­اند، گروهی دیگر به ضمایر موجود در آیه مثل «هم» (در عرضهم) و «هولاء» توجه نموده­اند و آن را به «نام­های فرشتگان» یا «نام­های فرزندان آدم» معنا نموده­اند، برخی دیگر سیاق را مد نظر قرار داده­ و آن­ معانی را سبب برتری آدم ندانسته­ و «اسماء» را به «نام­های خداوند» یا «صفات الهی» معنا نموده­اند، و برخی دیگر، معانی دیگر. این نوشتار، به بررسی معنای «اسماء» در این آیه از چهار منظر می­پردازد: لغت، سیاق آیات قبل و بعد، ارتباط با آیات هم موضوع و احادیث مرتبط با آیه. بر این اساس، «ویژگی­ها» مناسب­ترین معنای قابل برداشت است؛ همان صفات برتری که ویژه انسان است و او را بر ملائک برتری می­بخشد؛ معنایی که با ریشه لغوی هماهنگ تر و با آیاتی که این واژه در آنها به کار رفته، سازگارتر است.

کلیدواژه ها:

آیه ۳۱ سوره بقره ، اسماء ، معنای اسم ، تعلیم اسماء ، برتری آدم ، آفرینش آدم