بررسی روند تغییرات سنجههای سیمای سرزمین با استفاده از روش تحلیل گرادیانت شهری روستایی (مطالعه موردی: کلان شهر تهران)

مقدمه: کشف تغییرات الگوی سیمای سرزمین در مناطق شهری برای حفظ امنیت محیط زیست و تشویق به توسعه پایدار از اهمیت بالایی برخوردار است. در این میان، با توجه به ظرفیت سنجههای فضایی برای توصیف ساختار سیمای سرزمین، این سنجه ها میتوانند ابزاری ارزشمند برای شناسایی الگوهای رشد در کلان شهرها باشند. هدف: هدف از این تحقیق تحلیل گرادیانت شهری روستایی سنجههای سیمای سرزمین در کلان شهر تهران در سال ۲۰۱۸ و آنالیز روند تغییرات آن ها، به منظور بررسی تغییرات مکانی زمانی الگوی سیمای سرزمین، بود. روش: برای محاسبه سنجهها روش پنجره متحرک در دو سطح سیمای سرزمین و کلاس به کار گرفته شد. برای این منظور از تصاویر ماهواره لندست ۸ استفاده و پوشش زمین در چهار طبقه انسانساخت، اراضی باز، پوشش گیاهی، و آب به صورت نظارت شده دستهبندی شد. برای تحلیل گرادیانت ترانسکتهایی با ابعاد Km۴Km*۴ در چهار جهت مرکز شمال شرق، مرکز جنوب غرب، مرکز شمال غرب، و مرکز جنوب غرب به مرکزیت منطقه ۱۲ شهرداری تهران، در نرم افراز GIS ۱۰.۲، هدایت شد. یافتهها: یافتهها نشان داد در سطح سیمای سرزمین با نزدیک شدن به مرکز تجاری کلانشهر تهران تعداد و تراکم لکهها افزایش و به سمت روستا شاخص متوسط شکل سیمای سرزمین تغییرات نسبتا یکنواختی دارند. در سطح کلاس نیز با افزایش فاصله از مرکز تجاری کلانشهر تهران درصد سیمای سرزمین لکههای انسانساخت و اراضی باز در حال افزایش و لکههای پوشش گیاهی در حال کاهش است. نتیجه: توسعه شهری موجب افزایش تراکم لکهها در سیمای سرزمین شده است؛ طوری که در ترانسکت مرکزی پیوستگی سیمای سرزمین کاهش و ازهم گسیختگی اجزای ساختاری سیمای سرزمین افزایش یافته است. تغییر کاربری اراضی باعث گسترش شهر به سمت روستا و تاثیر منفی بر پوشش گیاهی و منابع آبی شده است.

کلیدواژه ها:

تغییرات مکانی زمانی ، تهران ، کاربری اراضی ، گرادیانت شهری روستایی