تحویل گرایی اخلاق نسبت به دین در فلسفه دیوید هیوم: کوششی برای شفاف سازی نسبت دین و اخلاق در فلسفه دیوید هیوم

با نگاهی به اخلاق شناسی در فلسفه جدید، شاهد دو دیدگاه استقلال گرایی اخلاق نسبت به دین و تحویل گرایی اخلاق نسبت به دین در طیف های مختلف آن هستیم. بلندپروازی هیوم برای تثبیت علم اخلاق، در جدال بین جاه طلبی های طبیعت گرایانه و داوری های شکاکانه وی، اخلاق را نه تنها مستقل از دین نشان می دهد، بلکه دین را مخرب اخلاق نیز معرفی می کند. در این مقاله، با توجه به دیدگاه های متعدد موجود در باب نسبت دین و اخلاق در فلسفه هیوم، در پی یافتن موضع شفاف و منسجمی بر اساس آثار اصلی خود هیوم، مدافعان و منتقدان او خواهیم بود. یافته های ما، با تکیه بر دیدگاه معتدل هیوم درباب اخلاق عقل گرایانه و خداباوری نهان وی، حاکی از آن است که اخلاق در نظام فکری و فلسفی هیوم، در نهایت چیزی مستقل از دین و خدا نیست. به عبارت بهتر، هیوم کل دین را به ترکیب اخلاق و فلسفه فرومی کاهد و از جنبه های اخلاقی و عقلانی دین دفاع می کند و وجود سایر جنبه ها و ابعاد را زائد می داند. براساس شواهد نشان داده شده در این مقاله، بهتر آن است که هیوم را در ردیف قائلان به دیدگاه تحویل گرایی اخلاق به دین، آن هم در مرتبه و طیف خاصی از آن قرار دهیم.

کلیدواژه ها:

Common-sense morality ، Delicate undercover belief in God ، Morality ، Religion ، David Hume