بررسی تطبیقی نقوش چرم های قلعه کوه قاین با نقش مایه های سامانی، سلجوقی، ایلخانی و گلیم های امروزین قاین

سال انتشار: 1391
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 275

فایل این مقاله در 34 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FARKH-7-1_004

تاریخ نمایه سازی: 5 مهر 1401

چکیده مقاله:

قلعه­کوه قاین از جمله محوطه­های تاریخی غنی مربوط به عصر سلجوقی در استان خراسان جنوبی است، که در جریان آواربرداری سال ۱۳۸۵، تعدادی شی چرمی منحصر به­ فرد از نظر قدمت و فن ساخت یافت ­شد؛ و در بین آن­ها دو نمونه دارای نقش تزئینی شمسه مانند بودند. با توجه به ساختار آسیب­پذیر چرم، معمولا این آثار به ­ندرت در شرایط تدفین باقی می­مانند. از این ­رو، بررسی تطبیقی این نقش­ها در درک بهتر قدمت این آثار، مفاهیم و پیشینه­ی نقوش آن­ها اهمیت دارد. این نوشتار توصیفی، تحلیلی و تطبیقی بر آن است تا جهت انتساب این آثار به هنر سلجوقی، میان نقش­مایه­های تزئینی آثار چرمی قلعه­کوه و سایر آثار هنری سلجوقیان، ارتباط و شباهت­هایی منطقی بیابد. همچنین به تاثیر­پذیری این نقوش از هنر دوره­ی سامانی و نیز تاثیرگذاری بر هنر ایلخانیان و نقش شمسه در تزئین گلیم­های امروزین قاین پرداخته­ است. بر اساس نتایج حاصل، نقوش شمسه به­ کار رفته در این آثار که دارای مفاهیم عرفانی و دینی است و نمادی از نور و روشنایی در هنر اسلامی است؛ از نقش­های رایج در هنر عصر سلجوقی بوده که با تغییراتی، تداوم نقش­های هنر سامانیان است و در دوره­ی ایلخانیان نیز در شکل­های گوناگون با تغییراتی، مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین، شمسه­هایی که امروزه در گلیم­های قاین دیده می­شود، ریشه در باور، فرهنگ و هنر پیشین این منطقه دارد، و تاثیرپذیری از نقش تزئینی چرم­ها، در آن­ها قابل مشاهده است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

علیرضا کوچکزایی

دانشجوی کارشناسی ارشد مرمت اشیاء فرهنگی و تاریخی، دانشکده حفاظت و مرمت دانشگاه هنر اصفهان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآنآیت­الله­زاده شیرازی، باقر (۱۳۶۲). "بررسی فلزکاری در دوران سلجوقی". فصلنامه ...
  • ابن اثیر، عزالدین (۱۳۷۴). تاریخ کامل. ترجمه حمید آژیر، ج ...
  • اربابی، فائزه (۱۳۹۰). "نماد شناسی نقوش گلیم و سفره آردی ...
  • اسماعیل­نژاد، محمد (۱۳۸۸). تاریخ قاین از ورود اسلام تا حمله ...
  • اصطخری، ابراهیم بن محمد (۱۳۴۷). مسالک و الممالک. به­کوشش ایرج ...
  • بارتولد، واسیلی ولادیمیروویچ (۱۳۷۲). تذکره جغرافیای تاریخی ایران. تهران: توس ...
  • بلخاری، حسن (۱۳۸۴)، تجلی نور و رنگ در هنرهای ایرانی ...
  • بلر، شیلا؛ بلوم، جاناتان (۱۳۸۱). "هنر و معماری اسلامی (۲) ...
  • بیات، عزیزالله (۱۳۵۷). تاریخ مختصر ایران. تهران: دانشگاه ملی ایران ...
  • پاکباز، رویین (۱۳۸۰). نقاشی ایران از دیر باز تا امروز. ...
  • پوپ، آرتور اپهام (۱۳۸۷). معماری ایران. غلامحسین صدری افشار. تهران: ...
  • پورحسن، قاسم (۱۳۸۵). "بررسی تاملات خواجه نصیرالدین طوسی در دانش ...
  • جوینی، عطاملک (۱۳۷۱). تاریخ جهانگشا. به تصحیح محمد قزوینی، ج ...
  • جیهانی، ابوالقاسم بن احمد (۱۳۸۶). اشکال العالم. ترجمه علی بن ...
  • حاتمی نژاد، حسین (۱۳۸۰). جغرافیای شهرستان قاینات. مشهد: آستان قدس ...
  • حسینی، هاشم (۱۳۹۰). "کاربرد تزیینی و مفهومی نقش شمسه در ...
  • حلمی­احمد، کمال­الدین (۱۳۸۳). دولت سلجوقیان. ترجمه عبدالله ناصری طاهری. قم: ...
  • خزایی، محمد (۱۳۸۰). "نقش شیر نمود امام علی(ع) در هنر ...
  • خلیلی، ناصر (۱۳۷۹). مجموعه هنر اسلامی: سبک عباسی، ج۱. ترجمه ...
  • خلیلی، ناصر (۱۳۸۴). مجموعه هنر اسلامی: سفال اسلامی، ج۷. ترجمه ...
  • خلیلی، ناصر (۱۳۸۶). مجموعه هنر اسلامی: انگشتری­ها، ج۹. ترجمه غلامحسین ...
  • خوش­نظر، ­رحیم؛ عالیخانی، بابک (۱۳۸۶). "نور و هنر زرتشتی". نگره، ...
  • پای پوش ایرانیان در نگاره های دوران ایلخانی، تیموری و صفوی [مقاله ژورنالی]
  • دفتری، فرهاد (۱۳۸۳). تاریخ و عقاید اسماعیلیه. ترجمه فریدون بدره­ای. ...
  • دیباج، موسی؛ سلطان­زاده، حسین (۱۳۷۷). فلسفه و معماری. تهران: دفتر ...
  • رجبی، نجیب الله (۱۳۸۴). تاریخ و جغرافیای شهرستان قاینات. تهران: ...
  • رضوی، ابوالفضل (۱۳۸۸). "نظام پولی در عصر ایلخانان (۶۵۴-۷۳۶ ق. ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۷۸). روزگاران تاریخ ایران از آغاز تا ...
  • زنگویی، حسین (۱۳۸۵). شاعران قهستان. تهران: نشر روزگار ...
  • سایکس، سرپرسی (۱۳۶۳). سفرنامه سرپرسی سایکس. ترجمه حسین سعادت نوری. ...
  • سجادی، جعفر (۱۳۷۰). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. تهران: طهوری ...
  • سروش، محمدرضا (۱۳۸۵). گزارش فصل اول آوار برداری قلعه کوه ...
  • سعیدزاده، محسن (۱۳۷۱). تاریخ قاین. قم: فروردین ...
  • سلطانی، سعید (۱۳۸۷). جستاری بر بازشناسی قلاع قهستان؛ با تاکید ...
  • شایسته­فر، مهناز؛ اثنی عشری، نفیسه (۱۳۹۰). "بررسی نقوش تزیینی قرآن­های ...
  • شراتو، امبرتو؛ گروبه، ارنست (۱۳۸۴). هنر ایلخانی و تیموری. ترجمه ...
  • شمیل، آنه ماری(۱۳۸۸). راز اعداد. ترجمه فاطمه توفیقی. قم: دانشگاه ...
  • صاحبی­بزاز، منصوره (۱۳۸۹). "خط و مضمون درکتیبه­های محراب­های گچبری بناهای ...
  • صفا، ذبیح الله (۱۳۷۸). تاریخ ادبیات در ایران، ج۱. تهران: ...
  • طبری، محمد بن جریر (۱۳۸۵). تاریخ طبری (تاریخ الرسل و ...
  • فتحی، لیدا؛ فربود، فریناز (۱۳۸۸). "سیر تحول نقوش پرنده و ...
  • فربود، فریناز؛ خزایی، محمد؛ رهنورد، زهرا (۱۳۸۷). "بررسی تطبیقی منسوجات ...
  • فضل­الله، رشید­الدین (۱۳۵۶). جامع التواریخ، ج۲. تهران: بنگاه ترجمه و ...
  • کاتلی، مارگریتا؛ هامبی، لوئی (۱۳۷۶). تاریخ هنر ایران: هنر سلجوقی ...
  • کمال­الدینی، محمد باقر (۱۳۸۳). "ستاره­ی درخشان علم و ادب سامانیان". ...
  • [۳/۹/۱۳۹۱] کونل، ارنست (۱۳۸۴). هنر اسلامی. ترجمه هوشنگ طاهری. تهران: توس ...
  • کیانمهر، قباد؛ خزایی، محمد (۱۳۸۵). "مفاهیم و بیان عددی در ...
  • گاستون، وایه (۱۳۶۳). هنر اسلامی در سده­های نخستین. ترجمه­ی رحمان ...
  • گردیزی، ابوسعید عبدالحی (۱۳۶۳). زین الاخبار. به تصحیح عبدالحی حبیبی. ...
  • لسترنج، گای (۱۳۶۷). جغرافیای تاریخی سرزمین­های خلافت شرقی. ترجمه محمود ...
  • لشکری، آرش، و دیگران (۱۳۸۸). "نقش مهرهای تزئینی در معماری ...
  • مدرس رضوی، محمد­تقی (۱۳۷۰). احوال و آثار خواجه نصیرالدین طوسی. ...
  • محبی، حمیدرضا؛ آشوری، محمد تقی (۱۳۸۴). "نماد و نشانه در ...
  • مستوفی قزوینی، حمدالله (۱۳۶۲). نزهه القلوب. به کوشش محمد دبیر ...
  • مشکور، محمدجواد (۱۳۷۱). جغرافیای تاریخی ایران باستان. تهران: توس ...
  • مقدسی، ابو عبدالله محمد بن احمد (۱۳۶۱). احسن التقاسیم فی ...
  • موسوی حجازی، بهار؛ پورجعفر، محمدرضا (۱۳۸۱). "تاثیرپذیری نهضت هنر و ...
  • میرخواند، محمد بن خاوند شاه بلخی (۱۳۷۵). روضه الصفا. به ...
  • بررسی فرم، تزیین و محتوا در هنر فلزکاری دوران سلجوقی و صفوی [مقاله ژورنالی]
  • هروی، جواد (۱۳۸۷). "عوامل سیاسی فروپاشی دولت سامانیان در تاریخ ...
  • همپارتیان، مهرداد؛ خزائی، محمد (۱۳۸۴). "نقوش انسانی بر سفالینه­های نیشابور ...
  • Frembgen, Jurgen Wasim (۲۰۰۳). Nahrung Fur Die Seele: Welten Des ...
  • Kazemi, Abdollah (۲۰۰۹). “Architecture in Heart”. Current Trends in Civil ...
  • “tankard”. [on-line]. Available: http: // collections. vam. ac. Uk /item/ ...
  • نمایش کامل مراجع