برهمکنش پرایمینگ بذر و سطح حساسیت مزرعه ای بر افزایش تحمل به شوری در مرحله گیاهچه چمانواش بلند

خشکی و شوری از مهمترین تنش های غیرزیستی در بسیاری از مناطق جهان از جمله ایران هستند که در بسیاری از موارد با یکدیگر اتفاق می افتند. چمانواش بلند (Festuca arundinacea) قابلیت بالایی از نظر تحمل به تنش های محیطی داشته و از پتانسیل بالایی برای استفاده در کشاورزی (تولید علوفه و جلوگیری از فرسایش خاک و...) و فضای سبز شهری برخوردار است. این آزمایش با هدف بررسی امکان بهبود ویژگی های مرتبط با تحمل به شوری در چمانواش بلند (Festuca arundinacea) از طریق القاء حافظه تنش در مرحله جوانه زنی و رشد گیاهچه به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با ۴ تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل ۴ ژنوتیپ چمانواش بلند (۲ ژنوتیپ حساس شامل ۱MPOP و ۳MPOP و ۲ ژنوتیپ متحمل به خشکی شامل ۱۱MPOP و ۲۱MPOP براساس مطالعات قبلی مزرعه ای)، فاکتور دوم پرایمینگ بذر در پنج سطح (پرایمینگ NaCl با سه غلظت ۲۵، ۵۰ و ۷۵ میلی مولار کلرید سدیم با زمان ۲۴ ساعت، هیدروپرایمینگ با زمان ۲۴ ساعت و بدون پرایمینگ یا شاهد)، فاکتور سوم سطوح مختلف تنش شوری (۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی مولار کلرید سدیم) به همراه یک سطح تنش خشکی ۶- بار (القایی با پلی اتیلن گلیکول) بود. نتایج نشان داد که تنش شوری و خشکی در مرحله جوانه زنی و رشد گیاهچه باعث کاهش درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و نسبت طول ریشه چه به ساقه چه شدند. به طورکلی، روش هیدروپرایمینگ نسبت به سایر پیش تیمارها میزان تحمل به شوری ژنوتیپ ها را افزایش داد. در مجموع ژنوتیپ های مقاوم به خشکی داری سرعت و درصد جوانه زنی بیشتری نسبت به ژنوتیپ های حساس به خشکی بودند. ژنوتیپ های متحمل به خشکی تحت تنش شوری شدید (۱۵۰ میلی مولار) و تنش خشکی شدید (۶- بار) دارای درصد و سرعت جوانه زنی، شاخص تنش جوانه زنی و شاخص پایداری عملکرد بیشتری نسبت به ژنوتیپ های حساس به خشکی بودند. نتایج نشان داد که استفاده از تیمارهای پرایمینگ می تواند از طریق ایجاد نوعی حافظه سبب بهبود تحمل به شوری چمانواش بلند شود با این حال واکنش ژنوتیپ های حساس و مقاوم (شناسایی شده بر اساس ارزیابی های مزرعه ای) متفاوت بود.

کلیدواژه ها:

چمانواش ، شوری ، خشکی ، پرایمینگ