بررسی میزان و چگونگی کاربرد تناسبات در شمسه های کاشی کاری شده مساجد شیخ لطف الله و سید اصفهان

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 381

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SMB-10-15_006

تاریخ نمایه سازی: 2 مهر 1401

چکیده مقاله:

چکیده:کاربرد تناسبات در آرایه های معماری ایران متناسب با کاربرد آن در معماری، در ادوار مختلف رشد یا افول داشته است. مساجد دوره صفوی و قاجار، از متناسب ترین بناهای ایرانی محسوب می شوند که زیبایی تزئینات آن ها، به واسطه استفاده از تناسبات هندسی جلوه بیشتری می یابد. در این پژوهش کاشی های مساجد شیخ لطف الله و سید در اصفهان موردبررسی قرارگرفته و پرسش مطرح شده این است که پرکاربرد ترین تناسبات به کاررفته در نقوش شمسه های این دو مسجد چیست؟ چه شباهت ها و تفاوت ها یی در تناسبات آن ها وجود دارد؟ هدف این پژوهش، دستیابی به میزان و چگونگی استفاده از تناسبات طلایی و ایرانی در شمسه های این مساجد است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و روش داده اندوزی، کتابخانه ای و میدانی بوده است. نتایج حاکی از آن است که تناسبات بکار رفته در شمسه های کاشی کاری این مساجد تفاوت آشکاری دارند. اگرچه در شمسه های هر دو مسجد از تناسبات طلایی و ایرانی استفاده شده اما در مسجد شیخ لطف الله، نسبت های بین ۱ و ۲، حدود ۱۲درصد بیشتر از مسجد سید از استفاده شده است. همچنین استفاده از نسبت های ایرانی ۲√ و ۳√، در مسجد سید به نسبت مسجد شیخ لطف الله، حدود ۲۶درصد کاهش یافته که می تواند ناشی از تغییرات ایجادشده در دوره قاجار و تاثیرات آن بر هنر و معماری آن دوران باشد ازجمله روند کم رنگ شدن اهمیت استفاده از هندسه و تزاید گونه های جدید تزیینی.واژگان کلیدی: اصفهان، مسجد شیخ لطف الله، مسجد سید، تناسبات طلایی، تناسبات ایرانی، نقوش شمسه کاشی کاری.

کلیدواژه ها:

مسجد شیخ لطف الله ، مسجد سید ، تناسبات طلایی ، تناسبات ایرانی ، نقوش شمسه کاشی کاری

نویسندگان

غلامرضا هاشمی

هیئت علمی گروه صنایع دستی دانشکده صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان

مریم حضوربخش

فارغ التحصیل کارشناسی ارشد صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان

قباد کیانمهر

دانشیار گروه صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع:. ...
  • اردلان، نادر و بختیار، لاله. (۱۳۸۰). حس وحدت. ترجمه حمید ...
  • آیت اللهی، حبیب الله (۱۳۹۰). مبانی نظری هنرهای تجسمی. تهران: ...
  • آیینه­چی، شهرزاد و ولی­بیگ، نیما. (۱۳۹۹). جایگاه گونه شناسی کاربندی ...
  • بریل، رجینال. (۱۳۸۵). آشنایی با رشته های مختلف هنر. ترجمه ...
  • بلر، شیلا و بلوم، جاناتان. (۱۳۸۶). هنر و معماری اسلامی. ...
  • بلیلان، لیدا و حسن پور، سعید. (۱۳۹۸). الگوهای هندسی و ...
  • بمانیان، محمدرضا؛ اخوت، هانیه و بقایی، پرهام. (۱۳۹۰) (الف). کاربرد ...
  • بمانیان، محمدرضا؛ مومنی، کوروش و سلطان­زاده، حسین. (۱۳۹۰) (ب). بررسی ...
  • بمانیان، محمدرضا؛ مومنی، کوروش و سلطان­زاده، حسین. (۱۳۹۰) (ج). بررسی ...
  • بوزجانی، ابوالوفا محمد. (۱۳۶۹). هندسه ایرانی، کاربرد هندسه در عمل. ...
  • پورمند، حسنعلی؛ یارعلی، زهرا، افهمی، رضا و عباسی، پوریا. (۱۳۹۳). ...
  • پیرنیا، محمد کریم. (۱۳۸۷). آشنایی با معماری اسلامی ایران. تدوین ...
  • جوانمردی، فاطمه، ملازاده، کاظم و محمدیان منصور، صاحب. (۱۳۹۸). بررسی ...
  • چند، تارا (۱۳۷۴). تاثیر اسلام در فرهنگ هند. ترجمه علی ...
  • چینگ، فرانسیس. دی. کی. (۱۳۸۸). معماری، فرم فضا نظم. ترجمه ...
  • خوشروی، مهران و عسکری زاد، رضا. (۱۳۹۸). تحلیل هندسی پلان ...
  • دان لپ، ریچارد ا. (۱۳۸۵). نسبت طلایی و اعداد فیبوناچی. ...
  • دهار، علی و علی پور، رضا. (۱۳۹۲). تحلیل هندسی معماری ...
  • رضازاده، مجتبی و ثابت فرد، مجتبی. (۱۳۹۱). بازشناسی کاربرد اصول ...
  • روزبهانی، زهره و رایتی مقدم، حسین. (۱۳۹۲). بربست و طرح ...
  • رهروی پوده، ساناز و ولی­بیگ، نیما. (۱۳۹۹). بررسی فرآیند طراحی ...
  • سالاری طالقانی، معصومه. (۱۳۸۹). بررسی تطبیقی نقوش کاشی کاری عصر ...
  • ضیایی نیا، محمدحسن و هاشمی، حسن. (۱۳۹۴). تناسب طلائی و ...
  • طاهری، جعفر. (۱۳۹۴). مناسبات معماری با علوم دقیقه در متون ...
  • طاهری، جعفر و ندیمی، هادی. (۱۳۹۱). بازخوانی میراث ابوالوفا بوزجانی ...
  • عباسی، نوشین؛ ولی­بیگ، نیما و آریا، نیکتا (۱۴۰۰). مطالعه مقایسه ...
  • کریچلو، کیت. (۱۳۹۰). تحلیل مضامین جهان شناختی نقوش اسلامی. ترجمه ...
  • کریمیان، حسن و سیدی، سامان. (۱۳۹۷). هندسه و تناسبات هندسی ...
  • گلمبک، لیزا و ویلبر، دونالد. (۱۳۷۴). معماری تیموری در ایران ...
  • گودرزی (دیباج)، مرتضی. (۱۳۷۸). روش تجزیه وتحلیل آثار نقاشی. تهران: ...
  • لاله، هایده. (۱۳۷۵). معماری دوره اسلامی دانش نظری و کاربرد ...
  • لولر، رابرت. (۱۳۶۸). هندسه­ی مقدس، فلسفه و تمرین. ترجمه هایده ...
  • ماهرالنقش، محمود. (۱۳۸۶). معماری مسجد سید اصفهان. تهران: محمود ماهرالنقش.. ...
  • محمودی، مهنوش و چائیده، علی. (۱۳۸۹). کاربرد ریاضیات در معماری ...
  • مکی نژاد، مهدی. (۱۳۸۷). تاریخ هنر ایران در دوره­ اسلامی: ...
  • مسجدی، حسین. (۱۳۷۶). مسجد سید و نکته ای از معماری ...
  • معماریان، غلامحسین. (۱۳۸۷). معماری ایرانی. تهران: سروش دانش.. ...
  • موسویان، سمیه. (۱۳۹۶). جایگاه هندسه مقدس در بازشناسی هویت معماری ...
  • مهدی زاده سراج؛ فاطمه، تهرانی، فرهاد و ولی­بیگ، نیما. (۱۳۹۰). ...
  • نجفقلی پور، نسیم؛ اعتصام، ایرج و حبیب، فرح. (۱۳۹۵). بررسی ...
  • نجیب اوغلو، گل رو. (۱۳۸۹). هندسه و تزیین در معماری ...
  • نیستانی، جواد. (۱۳۸۴). سابقه ترسیم نقشه و کاربرد هندسه و ...
  • هاشمی، حسن؛ ضیایی نیا، محمدحسن و قربانی، حمیدرضا. (۱۳۹۴). بازخوانی ...
  • Bodner, B. Lynn. (۲۰۱۲).From Sultaniyeh to Tashkent Scrolls: Euclidean Constructions ...
  • Brend, Barbara. (۲۰۰۱).Islamic art. British museum press.. ...
  • Bulatov, M. S. (۱۹۷۸). Geometricheskaya Garmonizatsiya v Arkhitekture SredneiAzii.Moscow ...
  • Chorbachi, W.K. (۱۹۸۹). In the Tower of Babel: Beyond symmetry ...
  • Dunlap,Richard A. (۱۹۹۷).The golden ratio and Fibonacci numbers. Singapore: World ...
  • Ghyka, M. (۱۹۷۷). The Geometry if Art and Life. New ...
  • Harding, Philip E, (۲۰۰۱), Geometry and Geometers of Later Islamic ...
  • Kharazmi, M & R. Sarhangi. (۲۰۱۶). An Analytical Study of ...
  • Livio, M. (۲۰۰۲). The Golden Ratio: The Story of Phi, ...
  • Lu, P. J. Steinhardt, P. J. (۲۰۰۷). Decagonal and Quasi-Crystalline ...
  • Markowsky, G. (۱۹۹۲). Misconceptions about the Golden Ratio. The College ...
  • Nejad Ebrahimi, Ahad & Aliabadi, Morteza. (۲۰۱۵). The Role of ...
  • Ozdural, Alpay, (۱۹۹۵) “Omar Khayyam, Mathematicians, and Conversazioni with Artisans, ...
  • Ozdural, Alpay, (۲۰۰۰). “Mathematics and Arts: Connections between Theory and ...
  • Posamentier, A. S. & Lehmann, I. (۲۰۱۲). The glorious golden ...
  • Putz, J. F. (۱۹۹۵). The Golden Section and the Piano ...
  • URL۱: https://mathworld.wolfram.com/GoldenRatio.html. Access date: (۲۰۲۱, ۸, ۱۰) ...
  • نمایش کامل مراجع