صورت بندی نظریه‎پردازی تمدنی در روابط بین‎الملل

تحول نظری در روابط بین‎الملل از جمله موضوعات مهم در دانش این حوزه است. در بررسی تحولات نظری، مسئله کانونی، چگونگی خلق نظریه‎های جدید، ایجاد مناظره‎های علمی میان نظریه‎ها و در نهایت ظهور نظریه‎هایی متفاوت و یا متعارض است. ورود مفهوم تمدن به دانش روابط بین‎الملل و ظهور دو خوانش از تمدن، تحلیل تمدنی از روابط بین‎الملل را در دو رویکرد متفاوت آشکار نموده است. یک رویکرد، تمدن را به مثابه یک «وضعیت» ثابت و ایستا، و رویکرد دیگر تمدن را به مثابه یک «فرایند» در نظر می‎گیرد. وجه اشتراک هر دو رویکرد آن است که  هر دو به زمینه‎محور بودن نظریه اذعان دارند و تمدن را به مثابه یک سطح تحلیل و مقولهای سیاسی می‎پذیرند، اما تفاوت آن ها در ارائه تعریفی متفاوت از ماهیت تمدن، نظام بین‎الملل و بروندادهای تحلیلی کاربست تمدن به مثابه یک سطح تحلیل است. فرضیه پژوهش حاضر این است که وجود دو رویکرد متعارض نسبت به تمدن در روابط بین‎الملل، شکل‎دهنده مناظره‎ای تمدنی در روابط بین‎الملل بوده و به نظر می‎رسد روابط بین‎الملل در آستانه ظهور یک نظریه تمدنی است. در این پژوهش تلاش می‎شود با روش توصیفی تحلیلی و مراجعه به متون و فراتحلیل داده‎های تولید شده، تصویری روشن از این مناظره و فراتحلیلی از الزامات نظریه‎پردازی روابط بین‎الملل ارائه شود.  

کلیدواژه ها:

نظریه ، فرانظریه ، سطح تحلیل ، تمدن ، روابط بین‎الملل