طراحی و ارزشیابی برنامه ارتقا سلامت مراقبین بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی

زمینه و هدف: مراقبت از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی با تنش بسیار همراه است که موجب مختل شدن سلامت مراقبین این بیماران می گردد، لذا اجرای برنامه های مراقبتی برای آنان در جهت کاهش مشکلات و ارتقا سلامت ضروری است. این مطالعه با هدف تدوین و بررسی تاثیر برنامه ارتقا سلامت مبتنی بر تئوری مراقبت انسانی واتسون بر بهزیستی و حس انسجام مراقبین بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی انجام شد.مواد و روش ها : این مطالعه یک مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده با طرح چهارگروهی سالمون شامل ۷۲نفر از مراقبین بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی در چهار گروه ۱۸نفره شامل دو گروه مداخله و دو گروه کنترل بود. برنامه ارتقا سلامت مبتنی بر تئوری مراقبت انسانی واتسون پس از تدوین و تایید روایی، در پنج جلسه ۹۰تا ۱۲۰دقیقه ای و به صورت فردی با فاصله جلسات ۱۰تا ۱۴روز از آپریل تا اکتبر ۲۰۲۱اجرا گردید. اطلاعات قبل و یکماه بعد از اتمام مداخله به وسیله پرسشنامه های اطلاعات دموگرافیک، بهزیستی مراقبین و حس انسجام جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی، آزمون های آنوا، کای دو، کروسکال والیس، تعقیبی توکی، تی زوجی و آزمون t نمونه مستقل استفاده و p <۰/۰۵ از نظر آماری معنادار در نظر گرفته شد.نتایج : تحلیل نتایج نشان داد که گروه ها در ابتدای مطالعه همسان و قابل مقایسه بودند اما در پس آزمون تفاوت قابل توجهی در نمرات بین گروه ها مشاهده شد (p <۰/۰۱). تحلیل نتایج نشان داد نمرات هر دو گروه آزمایش بعد از مداخله به طور قابل توجهی بالاتر از هر دو گروه کنترل بود (p <۰/۰۱). همچنین در پس آزمون نمرات گروه های آزمایش باهم و نیز نمرات گروه های کنترل باهم تفاوت معناداری نداشتند . مقایسه نمرات پیش آزمون و پس آزمون در گروه های آزمایش، دلالت بر تفاوت معنادار آماری در تغییرات تمام متغیرها داشت (p ≤ ۰/۰۰۱). در مقایسه میانگین نمرات پیش آزمون گروه کنترل از مجموعه ای که دارای پیش آزمون بودند با نمرات پس آزمون گروه کنترل از مجموعه ای که فاقد پیش آزمون بودند تفاوت معنادارآماری مشاهده نگردید.نتیجه گیری : براساس نتایج این مطالعه به نظر میرسد که برنامه ارتقا سلامت مبتنی بر تئوری مراقبت انسانی واتسون، میتواند افراد را در جهت رسیدن به سطوح بالاتری از حس انسجام و بهزیستی، یاری نماید. لذا استفاده از این برنامه در سیستم های مدیریت و طراحی های برنامه مراقبتی با هدف بهبود مراقبت و ارتقا پیامدهای سلامتی توصیه می گردد. . فراهم کردن زیر ساخت ها و امکانات استفاده از تئوری مراقبت انسانی واتسون، راه های مفیدی را برای توسعه مداخلات مبتنی بر تئوری و کمک به افراد ارائه میدهد. همچنین نقش موثری در نزدیک شدن تئوری و عمل خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

اسکیزوفرنی ، مراقبین ، بهزیستی ، حس انسجام ، ارتقای سلامت ، نظریه مراقبت انسانی واتسون