شناسایی رد پای آب در تجارت خارجی ایران با رهیافت جدول داده ستانده-۱۳۹۵

شناخت محتوای آب محصولات صادراتی و وارداتی در تجارت بین الملل، نقش موثری در مدیریت بهینه آب در ایران، به عنوان کشوری کم آب دارد. هدف محوری این مطالعه شناسایی تراز تجاری محتوای آب محصولات در تجارت خارجی ایران است. بدین منظور، با استفاده جداول داده ستانده ۱۳۹۵و با توجه به روابط متقابل و وابستگی بین بخش های عمده اقتصادی شامل کشاورزی، معادن، صنایع کارخانه ای، تولید برق و گاز، تصفیه، تامین و پسماند آب، ساختمان، خدمات، شاخص رد پای آب، خالص واردات و برخی شاخص های مرتبط به مصرف آب، محاسبه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد، در سال ۱۳۹۵، ایران وارد کننده خالص آب مجازی بوده است. با وجودی که بخش کشاورزی بیشترین ردپای ملی آب و معادل۸۹ درصد را داراست، ولی با توجه به ماتریس ضریب مبادله، افزایش مصرف آب در این بخش تاثیر بسیار اندکی در افزایش مصرف آب سایر بخش ها دارد. بخش صنایع کارخانه ای پس از بخش کشاورزی، بالاترین شدت مصرف آب غیر مستقیم را با مقدار ۳.۵ متر مکعب به میلیون ریال داشته و افزایش مصرف آب در این بخش، بیشترین اثر گذاری را بر افزایش مصرف آب در اقتصاد دارد، به طوری که افزایش یک واحد مصرف آب در این بخش، مصرف آب بخش کشاورزی را ۷ برابر و مصرف آب کل کشور را ۹ برابر افزایش می دهد. پس از بخش کشاورزی، بیشترین مقدار محتوای آب مجازی(مصرف مستقیم و غیر مستقیم آب) با میزان ۵.۸ متر مکعب به میلیون ریال به بخش تصفیه، تامین و پسماند آب، اختصاص داشته است. بخش خدمات که بزرگترین صادر کننده خالص آب مجازی با مقدار۲۱۷ میلیون متر مکعب بوده است، پس از کشاورزی بیشترین ردپای آب را داراست

کلیدواژه ها:

مصرف مستقیم و غیر مستقیم آب ، رد پای آب ، تجارت آب مجازی ، جداول داده ستانده طبقه بندیjel Q۲۵ ، C۶۷