ریزپهنه بندی خطر سیلاب در محدوده شهر نیشابور در راستای توسعه شهری

به منظور پهنه بندی سیلاب در شهر نیشابور، منطقه ای به وسعت 390 کیلومتر مربع، شامل محدوده فعلی شهر و محدوده ی شبکه های هیدروگرافی منتهی به شهر انتخاب شد.. این منطقه شامل سه واحد ژئومرفولوژی کوهستان، دشت سر (همراه مخروط افکنه های آبرفتی) و دشت است. گسترش شهر از واحد ژئومرفولوژی دشت آغاز و با گسترش به سمت کوهستان قسمتی از سطح مخروط افکنه های آبرفتی را پوشانده است.ابتدا منطقه مورد مطالعه (حوضه ی 390 کیلومتری) به علت وسعت زیاد به 3 زیر حوضه تقسیم و حداکثر دبی لحظه ای سیلاب هر حوضه تا دوره برگشت 100 ساله محاسبه گردید. هدف از این محاسبه، تخمین حداکثر حجم سیلاب ورودی به محدوده ی بافت شهری از حوضه های مذکور بوده است. سپس با تهیه لایه های مورد نیاز محدوده شهر ، اقدام به تعیین وزن هر لایه بر اساس میزان اهمیت آن در بروز سیلاب گردید.. پس از وزن دهی نهایی، لایه ها به صورت دو به دو مقایسه و ماتریس حاصل از این مقایسات به نرمافزار Idrisi منتقل و ضریب نهایی برای هر لایه تعیین شد. در نهایت با اعمال این ضرایب از طریق منوی Raster calculator در نرم افزار ArcGis نقشهی پهنه بندی خطر سیلاب در محدودهی شهر نیشابور تهیه گردید. بدین ترتیب، محدوده های بحرانی بافت شهری در برابر سیلاب و آب گرفتگی مشخص و خسارات ناشی از سیل در قالب نقشه- ی ارزیابی خسارت ارائه شد. این نقشه نشان می دهد که حدود 15% از شهر در پهنه ی خطر زیاد، 45% در پهنه ی خطر نسبتا زیاد، 30% در پهنه ی خطر نسبتا کم و 10% در پهنه ی کم خطر از لحاظ سیل گیری قرار دارد. همچنین با تهیه نقشه ی ارزیابی خسارت مشخص شد که پهنه های مشخص شده 80 درصد منطبق با پهنه های مختلف از نظر شدت سیل گیری میباشد.

کلیدواژه ها:

شهر نیشابور ، پهنه بندی سیلاب ، ArcGis ، Idrisi