مطالعه تطبیقی اعلام حق توسط ضابطین در آیین دادرسی کیفری ایران و آمریکا

پژوهش حاضر با هدف بررسی مطالعه تطبیقی اعلام حق توسط ضابطین در آیین دادرسی کیفری ایران و آمریکا به صورت کتابخانه ای اجرا شده است. رعایت حقوق متهمین در جریان دادرسی از ملزومات اجرای عدالت قضایی است و این اصل در قوانین ملی و بین المللی تجلی یافته است؛ لذا حقوق دفاعی متهم توسط ضابطین در مراحل مختلف رسیدگی به یک اتهام، در مقرره های بین المللی از جمله میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و در عرصه داخلی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تضمین شده است. با این وجود در قوانین عادی اقدامات لازم و موثری در جهت تحقق بخشیدن به این دسته از حقوق صورت نگرفته است. این حق و حقوق ها جنبه های مختلفی در سطح داخلی و بین المللی دارد که مثلا یک جنبه از این حقوق، حق سکوت متهم درمراحل تعقیب، تحقیق و دادرسی است یا جنبه ای دیگرحق داشتن وکیل بوده. حق سکوت متهم موافق اصول بشر و ثمره اصل برائت است. هر مقامی اعم از قضایی و انتظامی نباید متهم را مجبور به اقرار به مجرمیت یا اقرار به عمل نکرده، نماید یا او را مجبور کند علیه خود دروغ بگوید. اصل ۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صراحت به ممنوعیت اخذ اقرار از طریق توسل به اکراه و اجبار اشاره کرده است. ضمن آن که سکوت متهم را نمی توان دلیل بر صحت واقعه یا تایید آن تلقی کرد. چرا که اگر سکوت متهم را به زیان او تفسیر کنیم، خود به خود حق سکوت را از او سلب کرده ایم. اگر چه در قانون آیین دادرسی کیفری ایران مصوب سال ۱۳۹۲، هیچ مقرره صریحی در خصوص داشتن حق سکوت متهم دیده نمی شود، اما از ماده ۱۹۷ قانون مذکور به صورت تلویحی این حق برای متهم استخراج می گردد. در حقوق آمریکا نیز حق سکوت و سایر حقوق متهم موضوعی است که تحقیق حاضر بر آن است که تکلیف یا عدم تکلیف مقامات قضایی و محدوده آن در آگاه کردن متهم هم مبنی بر ساکت ماندن در مقابل اتهامات و هم مبنی برشناسایی سایر حقوق متهم مشخص گردد.

کلیدواژه ها:

اعلام حق ، ضابط ، آیین دادرسی کیفری ایران ، آیین دادرسی کیفری آمریکا