اشعار انتقادی و اعتراضی رودکی سمرقندی در ادب فارسی

انتقاد و اعتراض از موضوعات بسیار مهم در شعر است؛ معمولا انسان ازکارهای نیک و پسندیده تعریف و تمجید کرده و کارهای زشت و ناپسند را مورد انتقاد و اعتراض قرارمی دهد، عامل اصلی این امر گله مندی و نارضایتی از اوضاع اجتماعی و سیاسی جامعه بوده است. در دنیای شاعران، انتقاد و اعتراض مناسب و بجا، از بهترین صفات اخلاقی محسوب می شود؛ زیرا یکی از موضوعات مهم دراشعار شاعران، انتقاد و اعتراض صحیح می باشد. رودکی سمرقندی ملقب به «پدر شعر فارسی» و «آدم الشعرا» هرچند شاعر معترض و منتقدی سیاسی نیست، اما به عنوان انسانی آگاه در روزگار خویش با استفاده از هنر شاعری، در اشعارش از روزگار و بی وفایی دنیا و پیری و تنهایی شکوه وانتقاد نموده است؛ این فرآیند در مقاله حاضر «انتقاد و اعتراض» نام گرفته است. این انتقاد و اعتراض در ادب فارسی شیوه ای است که مخصوص رودکی نبوده، بلکه بسیاری از شاعران و نویسندگان پس از وی از قبیل: فردوسی، ناصرخسرو، سنایی، انوری، عطار و... نیز در این زمینه شعرهایی سروده اند. بر این اساس، ادبیات انتقادی و اعتراضی حاصل یک موضوع فکری و اخلاقی است که شاعر یا نویسنده آگاه و روشنفکر در مواجهه با معایب و زشتی های حاکم بر جامعه، لب به سخن گشوده و آنها را در قالب نثر و نظم ادبی با زبان اعتراض آمیز بیان می کند. هدف در این مقاله، شناسایی و بررسی اشعار انتقادی و اعتراضی شاعر معروف ادبیات کلاسیک ایران، رودکی سمرقندی است تا محورهای اعتراضی و انتقادی این شاعر مورد تحلیل قرارگیرد.

کلیدواژه ها:

انتقاد و اعتراض ، شعرفارسی ، رودکی سمرقندی