بررسی حجیت علم قاضی در فقه امامیه

بحث اعتبار و حجیت علم قاضی، یکی از فروعات مهم باب قضا می باشد و بیشتر علمای شیعه، اعتبار علم قضای را در اثبات دعاوی و جرائمپذیرفته اند. علم قاضی شامل علم عادی و سکون نفس است که بر اساس عادت احتمال خلاف آن نمیرود نیز می گردد، با توجه به اصل چهارمقانون اساسی مبنی بر محوریت موازین اسلامی در کلیه قوانین و مقررات و نیز اهمیت علم قاضی به علم شخصی خود در مقام قضا، به عنوان یکی ازمسائل اساسی فقهی، لازم است بدانیم که تا چه حد در دستگاه قضایی کشور در اثبات جرائم از این روش استفاده می شود. سوال اصلی این مقالهاین است که: ادله موافقان و مخالفان حجیت علم قاضی در فقه امامیه چیست؟ موافقان حجیت علم قاضی، چهار دلیل برای مدعی خود ذکرنموده اند، اولین دلیل، ایات قرآن کریم است که با توجه به آیاتی که فرمان به برقراری حق و عدالت و قسط در مقام قضاوت و ولایت میدهد حکمبه وجوب متابعت قاضی از علم خود میکنند. دلیل بعدی: روایات نقل شده از معصومین، که روایتی که بر امام واجب است در صورت علم برشخص گناهکار حد جاری می سازد و سومین دلیل بر حجیت علم قاقضی، عقل است. با توجه به این دلیل، در صورتی که قاضی به علم خود عملنکند و برخلاف آن به قضاوت بپردازد، فاسق می شود یا قضاوت را تعطیل میکند که برخلاف مصالح عامه است و چهارمین دلیل اجماع است کهبر حجیت علم قاضی ادعای اجماع شهرت عظیم شده است. در مقابل این گروه کسانی مخالف حجیت علم قاضی شدهاند که دلائلی ذکر نموده اندکه از جمله آیات و روایاتی، برای مدعای خود ذکر نموده اند که مورد نقد قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

علم قاضی ، ادله موافقان ، ادله مخالفان ، حجیت