تحمل به تنش شوری در برخی اکوتیپ های ماشک تلخ در مرحله جوانه زنی

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: تنش شوری یکی از مهمترین عوامل محدود کننده ی رشد و تولید گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله ایران است. مواد و روش ها: به منظور ارزیابی واکنش برخی از اکوتیپ های ماشک تلخ به تنش شوری در مرحله جوانه زنی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه های دانشکده کشاورزی دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان در سال ۱۳۹۸ اجرا گردید. تعداد هشت اکوتیپ ماشک تلخ در چهار سطح شوری (۳۰، ۵۰، ۷۰ و ۹۰ میلی مولار) با کلرید سدیم مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی شامل طول ساقه چه، طول ریشه چه، وزن تر ساقه چه، وزن تر ریشه چه، وزن خشک ساقه چه، وزن خشک ریشه چه، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه بذر بود. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین سطوح تنش و اکوتیپ ها از نظر اکثر صفات مورد بررسی تفاوت معنیداری وجود داشت. با توجه به نتایج مقایسات میانگین صفات ارزیابی شده، با افزایش میزان شوری از ۳۰ میلی مولار به ۵۰، ۷۰ و ۹۰ میلی مولار، تمامی صفات کاهش معنیداری را نشان دادند. در تجزیه به مولفه های اصلی بر مبنای صفات مورد مطالعه به تنش به ترتیب ۷۶/۷، ۸۲/۵، ۸۸/۶ و ۸۹/۵ درصد از تغییرات در سطوح ۳۰، ۵۰، ۷۰ و ۹۰ میلی مولار توسط مولفه های اول و دوم قابل توجیه بود. تجزیه خوشه ای بر اساس صفات ارزیابی شده در سطوح ۳۰، ۵۰، ۷۰ و ۹۰ میلی مولار، اکوتیپ های مورد بررسی را در گروه های جداگانه طبقه بندی کرد. نتیجه گیری: در مجموع بر طبق نمودار تحلیل بایپلات و تجزیه خوشه ای، اکوتیپ داشبلاغ متعلق به استان زنجان از لحاظ تحمل به تنش در سطوح مختلف شوری برتر از سایر اکوتیپ ها در این آزمایش تعیین شد و می تواند در برنامه های به نژادی مورد استفاده قرار گیرد.  

کلیدواژه ها:

Bitter vetch ، Cluster analysis ، Principle components analysis ، Seed vigor index ، Salinity ​​​​​​​ ، تجزیه به مولفه های اصلی ، تجزیه کلاستر ، شاخص بنیه بذر ، شوری ، ماشک تلخ