واکاوی استعاره «شهادت» در فرهنگ های مختلف غربی و شرقی

تاریخ بشر همواره بقا و ادامه زندگی را در گرو زنده ماندن و ابقای نسل و حفظ و نگهداری گروه های جمعیتی می دانسته است. در عین حال این ادامه زندگی در شرایط گوناگون وابسته به گذشت و فداکاری عده ای از انسانها بوده که منافع جمعی را به منافع فردی خویش برتری می دادند و در مسیر حفظ منافع جمعی و آرمان های خود، جان خویش را فدا می کردند. این منافع جمعی در فرهنگ های مختلف، درون مایه هایی متفاوتی را در برداشته است مانند: اعتقادات دینی، وطن پرستی، قوم پرستی و غیره. نوع فداکاری های انجام شده نیز در فرهنگ های مختلف بشری، به اشکال متفاوتی نمود کرده است، بدین معنی که حفظ منافع جمعی به بارزش ترین دارایی ها از جمله جان و زندگی فرد بستگی داشته و از آنجا که این عمل ریشه در اعتقاد آنها دارد، جلوه هایی انسانی از گذشت و ایثار را ایجاد کرده است. در این مقاله تلاش شده است تا با بررسی مفهوم شهادت در فرهنگهای مختلف بشری قرن بیستم، شبکه معنایی این استعاره را تبیین کرده و در نهایت با مقایسه تطبیقی آنچه گفته شده با فرهنگ دین مبین اسلام بطور عام و انقلاب اسلامی بطور خاص، وجوه اشتراک و تمایز این مفهوم بررسی شود. یافته های تحقیق بیانگر آن است که این مفهوم، فراگفتمانی بوده و در طول اعصار مختلف، با درون مایه ای واحد و مشترک در میان اقوام و فرهنگهای مختلف جریان داشته است، لذا می توان از آن به عنوان جریانی پاینده و پوینده جهت حفظ و بقاء بشریت، انسانیت و آرمانهایآن نام برد.

کلیدواژه ها:

شهادت ، ایثار ، استعاره ، فرهنگ اسلامی ، گفتمان های فرهنگی