مروری بر روش های درمانی بر پایه سلول های بنیادی مزانشیمی در آسیب های مفاصل در اسب

ختلالات اسکلتی-عضلانی ناشی از آسیب های وارده به مفاصل و تاندون ها از موارد مطرح در اسب ها می باشند که عمدتا بدنبال فعالیت های شدید بدنی ایجاد و موجب بازنشستگی زودهنگام اسب های با ارزش مسابقات می گردند. روش های نوین درمانی بر پایه سلول های بنیادی مزانشیمی (MSCs) با توجه به پتانسیل بالا در تکثیر و تمایز به رده های مختلف سلولی، تعدیل در پاسخ ایمنی و القا، ترمیم در جایگزینی بافت های آسیب دیده مورد توجه می باشند. در بررسی مارکرهای سطحی در MSCs مستخرج از مغز استخوان و بافت چربی در اسب، فقدان مارکرهای هماتوپویتیک و بیان CD۴۴, CD۹۰ و CD۱۰۵ بیانگر شباهت آن ها با سلول های انسانی از منابع مشابه می باشند. مطالعه مقایسه ای بر روی MSCs مشتق از مایع مفصلی، مغز استخوان و بافت های چربی اسب در محیط های کشت سه بعدی با کمک نانو ذرات، بیانگر برتری MSCs مشتق از مایع مفصلی و بافت چربی در تمایز به کندروسیت های کارآمدتر با زیست سازگاری بالا در مقایسه با سایر منابع بوده است. در تزریق های مکرر داخل مفصلی سلول های مزانشیمی آتولوگ و آلوژنیک کمترین میزان القا پاسخ سیستم ایمنی را در مقایسه با زنوژنیک نشان داده اند و تکثیر و انتقال MSCs (آتولوگ) به تاندون های آسیب دیده بهبودی کامل بدون عوارض جانبی را مقدور ساخته است. همچنین تزریق سلول های غضروفی تمایز یافته از MSCs به همراه پلاسمای اسب (آلوژنیک) در درمان عارضه دژنراتیو مفصلی اسب ها نیز منجر به بهبودی کامل و بازگشت به مسابقات گردیده است. پلاسمای غنی از پلاکت به عنوان یک رویکرد درمانی مطلوب با عوارض جانبی و هزینه کمتر، با فراهم سازی داربست غنی از فاکتورهای رشد موجب افزایش تکثیر MSCs، تقویت تمایز غضروفی و بازسازی غضروف ها می شود. از دیگر روش های مورد توجه استفاده از لئوسکرتوم و اگزوزوم های جداسازی شده از سلول های بنیادی مزانشیمی است که با کاهش احتمال آنئوپلوئیدی و پاسخ های ایمنی در مقایسه با روش های سلول درمانی به عنوان گزینه درمانی موثر در کلینیک مطرح می باشند. در مجموع کاربرد MSCs در ترمیم و جایگزینی بافت های صدمه دیده در حال افزایش می باشد ولی کاربرد بالینی آنها در بیماری های اسب محدود بوده و از اینرو شناسایی کاربرد و عوارض احتمالی نیازمند انجام آزمایشات بالینی و آزمایشگاهی بیشتری می باشد. دستیابی به منابع سلولی مناسب و در دسترس MSCs در اسب و بهینه سازی متدهای آزمایشگاهی جهت تکثیر و تمایز به رده های سلولی کارآمد و طراحی بسترهای مناسب جهت ایمپلنت سلول ها و یا سکرتوم در موضع آسیب دیده، از اهداف کلیدی مطالعات در درمان های نوین آسیب های مفصلی اسب می باشد.

کلیدواژه ها:

سلول های بنیادی مزانشیمی ، سل تراپی ، آسیب های مفاصل ، اسب