تقدیم امارات بر استصحاب؛ رهیافت ها و چالش ها*

یکی از محورهای مناقشه برانگیز استصحاب در علم اصول، پشتوانه های نظری تقدیم امارات بر این اصل عملی است. مفروض اساسی این است که لزوم تعلیق استصحاب در مورد اماره اکنون در میان متاخرین مسلم است، ولی در اینکه چرا باید در مورد تداخل همواره امارات مقدم گردد، میان اصولیان، اختلاف وجود دارد. مرحوم شیخ انصاری که در بازشناسی تنوع ملاکات فهم سازوار از ادله به ظاهر متعارض، پیش گام است این مسئله را بر مبنای نظریه «حکومت»، حل کرده است. برابر این رویکرد، رابطه شرح و متن میان این دو دسته ادله سبب شده تا ادله استصحاب در سیطره ادله امارات فهم گردد. در مقابل، مرحوم آخوند خراسانی از «ورود» سخن گفته و اینکه با فعلیت دلیل اماره در هر مورد، موضوع دلیل استصحاب منتفی می گردد. در ادامه ، اگرچه مرحوم شهید صدر از متغیر تخصیص دفاع نمود، امام خمینی& الگویی را مطرح کرد که حکومت تنها راه حل تنافی میان ادله لفظی است، اما از ورود می شود برای تقدیم ادله که فاقد نظارت لفظی اند هم استفاده کرد. بن مایه های این نظریه که در اندیشه های اصولی شهید صدر هم فراوان به چشم می خورد می تواند برای حل این منازعه راه گشا و در جهت تنقیح قلمرو اصول زبان شناختی برای فهم منسجم از ادله به ظاهر متعارض موثر باشد.

کلیدواژه ها:

امارات ، استصحاب ، اصول عملیه ، تخصیص ، حکومت ، ورود ، اصول فقه