ریشه های اصاله البیان*

علمای اصول برای استفاده «اطلاق» از کلام متکلم، به «مقدمات حکمت» تمسک کرده اند. «در مقام بیان بودن متکلم»، اولین و مهم ترین مقدمه از مقدمات حکمت است. این مقدمه به وسیله اصل عقلایی «اصاله البیان» قابل احراز می باشد. اغلب صاحب نظران به سیره عقلا به عنوان مستند اصاله البیان اکتفا کرده اند، بر اساس نظر مختار که نوشتار حاضر در مقام تبیین آن است، مستند اصلی اصاله البیان سیره عقلاست که خود ریشه در دو امر دارد: ۱. مقتضای طبع متکلم و کلام. ۲. مقتضای طبع زندگی اجتماعی و تسهیل در محاورات اجتماعی. بر این اساس اگر سیره عقلا را با توجه به مبنای آن در نظر بگیریم، مستند مناسبی برای اصاله البیان خواهد بود و بسیاری از اشکالات در باب استفاده اصاله البیان برای اثبات در مقام بیان بودن متکلم، برطرف خواهد شد.

کلیدواژه ها:

مقدمات حکمت ، مقام بیان متکلم ، اصاله البیان ، سیره عقلا