نماتد ریشه گرهی (Meloidogyne javanica) و مدیریت آن در مزارع آویشن باغی (Thymus vulgaris)

آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) از جمله گیاهان دارویی مهم بوده که علاوه بر مصارف دارویی، در صنایع غذایی، بهداشتی و آرایشی نیز کاربرد دارد. اسانس آویشن به دلیل وجود تیمول و کارواکرول دارای اثرات ضد قارچی و ضد باکتریایی قوی می باشد. نماتدهای مولد گره ریشه (Meloidogyne spp.) از تمام نقاط دنیا بر روی بسیاری گیاهان از جمله گیاهان دارویی گزارش شده اند. گونه های مختلف این جنس در سطح جهان، مهم ترین جنس در بین نماتدهای گیاهی بوده و یکی از پنج عامل درجه اول بیماری زا در گیاهان به شمار می آیند. طی بازدید های به عمل آمده در بهار ۱۴۰۰، از مزارع استان خراسان رضوی (اطراف مشهد)، علایمی نظیر پژمردگی، زردی و کم رشدی در بوته های آویشن باغی مشاهده گردید. به منظور بررسی عامل این عارضه، نمونه هایی از خاک و ریشه در این مزارع جمع آوری شده و به آزمایشگاه منتقل گردید. جهت شناسایی گونه نماتد، از خصوصیات ریخت شناسی لارو و نیز شکل برش انتهایی بدن نماتد ماده استفاده شد و در نهایت با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز آلودگی نمونه ها بهMeloidogyne javanica تایید گردید. درسال های اخیر بدلیل افزایش سطح زیرکشت گیاهان دارویی، استفاده فراوان از آنها در تهیه داروها و نیز مطالعات پراکنده ای که در کشورهای مختلف از جمله ایران پیرامون نماتدهای انگل گیاهان دارویی وجود دارد، گسترش سیستم های جدید شناسایی و پایش می تواند نقش حیاتی در مدیریت موثر نماتدهای انگل گیاهان دارویی ایفا کند. هدف از این مقاله، شناسایی و ردیابی عامل بیماری در نمونه های دارای علائم مشکوک نماتدی در گیاه آویشن باغی و ارائه راهکارهای مدیریتی آن می باشد.

کلیدواژه ها:

گیاهان دارویی ، مدیریت بیماری ، نماتد مولد گره ریشه ، شناسایی ، PCR