ارزیابی نقش توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی خانوارهای روستایی در راستای کاهش اثرات خشکسالی، مطالعه موردی: شهرستان سرپل ذهاب (استان کرمانشاه)

بخش اعظمی از ایران به خاطر استقرار در کمربند خشک جغرافیایی و نوار بیابانی دنیا از شرایط اقلیمی ویژه ای برخوردار است که جزو مناطق کم باران جهان بشمار می آید. از این رو، خشکسالی به عنوان یکی از مهمترین مخاطرات طبیعی ایران می باشد. هدف تحقیق حاضر بررسی نقش توانمندسازی روستاییان در مواجهه و رویارویی با خشکسالی و کاستن از اثرات آن در مناطق روستایی شهرستان سرپل ذهاب در غرب استان کرمانشاه است. تحقیق حاضر از نوع پژوهش های کاربردی و روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی مبتنی بر گردآوری داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه است. به دلیل گستردگی جغرافیایی منطقه و تعداد زیاد سکونتگاه های روستایی، از بین روستاهای واقع در محدوده سیاسی شهرستان سرپل ذهاب که دارای ۱۰۰ خانوار و بیشتر بودند، با لحاظ کردن موقعیت طبیعی، تعداد ۱۰ نقطه روستایی به عنوان نمونه انتخاب شد. در سطج تحلیل خانوار از بین ۱۹۶۶ خانوار روستایی ساکن براساس داده های سرشماری (۱۳۹۰)، با بهره گیری از فرمول کوکران تعداد ۳۲۱ مورد به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه به صورت تصادفی ساده توزیع شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری t تک نمونه ای، تحلیل عاملی و مسیر استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که از دیدگاه ساکنین محلی توانمندسازی در ابعاد اقتصادی (۳.۸۴) و اجتماعی (۳.۶۰) بر روی کاهش اثرات سانحه تاثیر مثبتی دارد. نتایج تحلیل مسیر نشان می دهد دسترسی به منابع مالی، بهبود فضای و کسب و کار و سرمایه اجتماعی محلی به ترتیب با ۴۹/۰، ۵۳/۰ و ۳۴/۰ بیشترین تاثیر را در توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی در راستای کاهش اثرات سانحه دارند.

کلیدواژه ها:

مدیریت سانحه ، اقتصاد روستایی ، توانمندسازی ، استان کرمانشاه