تحلیل شرایط تکتونیک و فرسایش در حوضه سد شهید عباسپور با تکنیک های ژئومورفومتری

ارزیابی کامل فعالیت­های تکتونیکی و به خصوص حرکات تکتونیکی جوان و خطرات ناشی از آن نیاز به شناخت کامل فرایندهای ژئومورفولوژی دارد. بسیاری از عوارض ژئومورفولوژیکی در مقابل حرکات تکتونیکی فعال بسیار حساس هستند و همزمان با آن ها تغییر می­کنند. هدف این پژوهش استفاده از شاخص­های ژئومورفیک (شاخص عدم تقارن حوضه (Af)، شاخص سینوسیته حوضه (S)، شاخص شکل حوضه (BS)، شاخص شیب طولی رودخانه (SL)، نسبت انشعاب (Rb)، عدد ناهمواری (Rn)، برجستگی نسبی حوضه (Bh)، پیچ وخم پیشانی کوهستانی (Smf)، تراکم زهکشی (Dd)، هیپسومتری)، رسم و تحلیل نقشه­های فرسایش­پذیری سازندها، خاک­ها و کاربری اراضی برای آگاهی از رابطه فعالیت تکتونیکی با فرسایش خاک حوضه آبریز کارون (بالادست سد شهید عباسپور) است. نتایج نشان داده است که فعالیت­های تکتونیکی در سازندهای فرسایش­پذیر باعث فرسایش کناره­ای شده و درنتیجه خاک­ها فرسایش می­یابند اما در سازندهای مقاوم فعالیت زمین­ساختی اثر کمی گذاشته و خاک­ها تقریبا مقاومت خود را دارند. آبراهه­های فرعی نیز اغلب تحت زاویه حاده­ای به جریان اصلی وارد می­شوند. رودخانه کارون در حوضه موردمطالعه بر روی سازندهای نرم و فرسایش­پذیر نظیر گورپی، پابده، آغاجاری، گچساران و میشان پهن شده و با شدت جریان کمتری جاری می­گردد. در این حالت فرسایش در مسیر رودخانه کم­تر بوده، اما فرسایش کناره­ای غالب است بیشترین فرسایش کنار رودخانه­ای در مرکز و جنوب شرق حوضه است. حوضه از نظر هیپسومتری متعادل بوده و سیمای توپوگرافیک و ژئومورفیک حوضه موردمطالعه از فعالیت­های تکتونیک متاثر است که نتیجه آن پستی وبلندی زیاد و کج شدگی حوضه است.

کلیدواژه ها:

نئوتکتونیک ، فرسایش ، سد شهید عباسپور ، شاخص های ژئومورفومتری