بررسی و نقد قاعده دیه اعضای یکی و دوتایی از منظر فقهای امامیه

یکی از قواعد مورد پذیرش فقهای امامیه در باب دیات، قاعده «کل ما فی الانسان اثنان، ففیهما الدیه و فی احدهما نصف الدیه و ما کان واحدا، ففیه الدیه» است که مشهور به قاعده دیه اعضای یکی و دوتایی است. طبق این قاعده، فقها جنایت بر اعضای بدن انسان که زوج باشد را در صورتی که جنایت بر هر دو باشد، موجب دیه کامل و در صورتی که بر یکی از آن دو باشد موجب نصف دیه کامل می دانند و جنایت بر اعضای بدن انسان که فرد باشد را موجب دیه کامل می دانند؛ اما این قاعده دارای استثنائاتی نیز می باشد، برخی از فقها دیه بر بیضتین، لب ها و پلک ها را از شمول این قاعده خارج می دانند و برخلاف قاعده مذکور قائل به تنصیف دیه در موارد ذکرشده نمی باشند و بر مدعای خود دلایلی در مقابل قول مشهور اقامه می کنند؛ اما با دقت نظر در روایات می توان گفت روایات تنصیف دیه در موارد ذکرشده از شهرت بیشتری برخوردار هستند.

کلیدواژه ها:

اعضای یکی ، اعضای دوتایی ، دیه پلک ها ، دیه لب ها ، دیه بیضه