تاثیر جیره فلاشینگ حاوی فیتو استروژن های فرآورده های سویا بر عملکرد تولیدمثل خارج از فصل میش افشاری

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: سطوح بالای ایزوفلاوون ها در جیره حاوی سویای خام و فرآورده های آن می تواند اثرات نامطلوبی بر سطح فراسنجه های هورمونی تولید مثل و پیرو آن، بروز ناهنجاری در باروری دام داشته باشد. لذا در این مطالعه بازه زمانی ۸ هفته ای (۳هفته قبل تا ۵ هفته پس از تلقیح)، برای بررسی این ترکیبات فیتواستروژنی بر عملکرد تولید مثل خارج از فصل میش افشاری انتخاب گردید. مواد و روش ها: تعداد ۶۰ راس گوسفند ماده نژاد افشاری ۳ تا ۴ ساله و با میانگین وزن ۳ ± ۶۰ کیلوگرم و امتیاز بدنی ۲/۵ تا ۳ در قالب سه تیمار ۲۰ راسی شامل ۱ یا شاهد (حاوی کنجاله پنبه دانه)، ۲ و ۳ به ترتیب حاوی کنجاله سویا و سویای کامل اکسترود شده در قالب طرح کاملا تصادفی برای پژوهش انتخاب شدند. خون­گیری در سه گامه (قبل و بعد از سیدر برداری و ۱۲ روز پس از تلقیح)، از طریق ورید وداج و قبل از تغذیه صبح انجام شد. یافته ها: نتایج حاصل از میانگین نرخ زایش و زاد آوری تفاوت معنی داری در بین تیمارهای آزمایشی نداشتند. اما نرخ بره زایی بین تیمار ۲ (۹۰ درصد) و ۳ (۶۰ درصد)  تمایل به معنی داری داشت (۰/۰۶۳۹p=). فراوانی جنسیت بره­ها بین تیمارها تفاوت معنی داری داشت، به طوری که فراوانی بره­های نر در تیمار ۱ و ۲ و ۳ به ترتیب ۷۰/۶، ۶۶/۶ و ۳۳/۳ درصد بود (۰/۰۳۷۴=p). بیشترین ماده زایی در تیمار حاوی سویای کامل اکسترود شده با ۶۶/۷ درصد و کمترین آن مربوط به تیمار شاهد با ۲۹/۴ درصد بود. هورمون­ های جنسی استروژن و پروژسترون و همچنین انسولین خون بین تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی­داری نداشت. غلظت کلسترول خون بین تیمار شاهد و تیمار ۲ در مقایسه با تیمار ۳ در بازه زمانی یک روز قبل از سیدر برداری (۰/۰۲۷۹=p) و ۲ روز بعد از آن (۰/۰۳۸۲=p) تفاوت معنی­ داری داشت. بیشترین مقدار کلسترول در تیمار حاوی سویای اکسترود شده در دوگامه اول خون گیری (۸۰/۷۳۰  و ۷۹/۴۷۰ میلی گرم در دسی لیتر) و کمترین آن در تیمار حاوی کنجاله سویا (۷۰/۰۸ و ۷۰/۸۴ میلی­ گرم در دسی لیتر بود. نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد، تیمارهای آزمایشی بر فراسنجه های تولیدمثلی در میش های افشاری های تاثیر معنی داری نداشت. علی رغم آثار سوء حضور طولانی مدت فیتواستروژن های فرآورده ­های سویا بر فراسنجه های تولید مثلی میش ها، در بازه زمانی کوتاه فلاشینگ و در این سطح جایگزینی، کاهش معنی داری نسبت به تیمار شاهد مشاهده نشد. تجزیه و تحلیل نهایی داده­ ها نشان داد به دلیل تداخل اثر فیتواستروژن های گیاهی، اسیدهای چرب و سایر عوامل موثر بر تولیدمثل میش، برای کسب نتیجه بهتر و محدود کردن اثر عوامل موازی، استفاده از ترکیبات فیتواستروژنی استخراج شده از سویا، می تواند پاسخ مطمئن تری ارائه نماید.

کلیدواژه ها:

Ewe ، Extruded Full Fat Soy ، Flushing Diet ، Phytoestrogen ، Reproduction performance ، جیره فلاشینگ ، سویای کامل اکسترود شده ، فیتواستروژن ، عملکرد تولیدمثل ، میش