اثر محلول پاشی اسید آبسیزیک و سیتوکینین در مراحل مختلف رشد دانه بر پاره ای از جنبه های فیزیولوژیک روابط منبع و مخزن در دو رقم گندم

هورمون ها از مهم ترین عوامل داخلی تنظیم کننده رشد گیاهان زراعی در پاسخ به عوامل محیطی و ژنتیکی محسوب می شوند. در بین هورمون های مختلف، اسید آبسیزیک (ABA) و سیتوکینین (CK) علاوه بر تنظیم فرایندهای مرتبط با پیری در شکل گیری قدرت منبع و مخزن نیز نقش اساسی دارند. این تحقیق به منظور بررسی اثرات مصرف خارجی این دو تنظیم کننده رشد در ۵ سطح با غلظت ۵۰ مایکرومولار بر بعضی خصوصیات فیزیولوژیکی مرتبط با قدرت منبع و مخزن در مرحله رشد دانه در دو رقم مرودشت و زاگرس که به ترتیب حساس و مقاوم به تنش خشکی آخر فصل بودند، در سال زراعی ۱۳۸۵-۱۳۸۴ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران و در قالب اسپلیت پلات و بر مبنای طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا گردید. نتایج حاصل از مصرف خارجی این دو تنظیم کننده رشد در مراحل مختلف رشد دانه (تقسیم سلولی و پرشدن دانه) نشان داد که عملکرد دانه و زیست توده، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله بطور معنی داری تحت تاثیر مصرف خارجی این دو تنظیم کننده رشد قرار گرفت. بیشترین عملکرد دانه و زیست توده و تعداد دانه در سنبله در اثر مصرف خارجی CK در مرحله تقسیم سلولی به دست آمد. بیشترین شاخص برداشت را مصرف ABA در مرحله پرشدن دانه و CK در مرحله تقسیم سلولی ایجاد کردند. همچنین مصرف خارجی CK و ABA بطور معنی داری پروتئین محلول ،کلروفیل، فتوسنتز و هدایت روزنه ای برگ های پرچم را به ترتیب افزایش و کاهش دادند. مصرف خارجی ABA در هر دو مرحله بر عکس CK، غلظت ABA وIAA اسید دانه ها را به ترتیب افزایش و کاهش داد. نتایج حاصله از این تحقیق نشان داد که، محلول پاشی CK در مرحله تقسیم سلولی بیشترین تاثیر مثبت و معنی دار را بر عملکرد دانه و زیست توده در مقایسه با سایر تیمارهای مورد بررسی داشت، بنابراین می تواند عملکرد دانه گندم را بهبود بخشد.

کلیدواژه ها:

Bread wheat ، Cytokinin ، Abscisic acid (ABA) ، Indol acetic acid (IAA) ، Soluble protein ، Photosynthesis. ، گندم ، اسید آبسیزیک ، اسید ایندول استیک ، پروتئین های محلول ، کلروفیل ، فتوسنتز .