اثر محلول پاشی براسینولید بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم نان (Triticum aestivum L.) رقم سیروان در شرایط تنش خشکی انتهای فصل

به منظور بررسی اثر محلول پاشی غلظت های براسینولید بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و بهره­وری مصرف آب گندم رقم سیروان در شرایط تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی به­صورت کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، ایستگاه زرقان، در دو سال زارعی ۹۴-۱۳۹۳ و ۹۵-۱۳۹۴ اجرا شد. عامل اصلی سطوح تنش خشکی در سه سطح؛ آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله آغاز گل­دهی تا آغاز پر شدن دانه و قطع آبیاری در مرحله آغاز پر شدن دانه ها تا رسیدگی فیزیولوژیک و عوامل فرعی شامل محلول پاشی براسینولید در سه سطح؛ صفر، ۰۵/۰ و ۱/۰ میلی­گرم بر لیتر و زمان محلول­پاشی در دو سطح؛ قبل از گل­دهی و قبل از پر شدن دانه بودند. نتایج نشان داد که در شرایط تنش، با افزایش غلظت براسینولید، میزان عملکرد دانه و شاخص بهره وری آب افزایش یافتند. مقایسه میانگین ها نشان داد که کمترین تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت در هر دو سال آزمایش مربوط به تنش خشکی در مرحله گلدهی بود و مقدار کاهش این صفات نسبت به تیمار آبیاری کامل به ترتیب ۳/۱۸، ۱/۱۳، ۲۵/۲۱، ۳۳/۱۱، ۷۸/۱۱ درصد بودند. غلظت ۱/۰ میلی­گرم بر لیتر براسینولید نسبت به عدم مصرف آن در میانگین دو سال باعث افزایش ۱۷/۹ درصد تعداد دانه در سنبله، ۶۲/۶ درصد وزن هزار دانه و ۳/۷ درصد در عملکرد دانه گردید. بیشترین میزان بهره­وری مصرف آب در هر سه سطح آبیاری (۰۱/۱ کیلوگرم بر مترمکعب) مربوط به محلول پاشی غلظت ۱/۰ میلی­گرم بر لیتر براسینولید بود و همچنین بیشترین تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک (۵/۱۹۳ روز) در آبیاری کامل و محلول پاشی غلظت ۱/۰ میلی­گرم بر لیتر براسینولید به دست آمد. نتایج دو سال آزمایش نشان داد که تنش خشکی در مرحله گلدهی بیشترین اثر منفی را بر عملکرد دانه گندم رقم سیروان داشت و محلول پاشی ۱/۰ میلی­گرم بر لیتر براسینولید تا حدودی این اثر منفی را تعدیل نمود.

کلیدواژه ها:

Brasinosteroid ، Drought stress ، Thousands grain weight ، Water productivity and Wheat. ، براسینواستروئید ، بهره وری مصرف آب ، تنش کم آبی ، گندم و وزن هزار دانه.