نیازهای اطلاعاتی و نقش آن در مدیریت بلایا

طی سالهای گذشته و مخصوصا در دهه اخیر ، اهمیت اطلاعات و مدیریت اطلاعات به شکل فزاینده ای افـزایش یافتـه است . برخی از کشورهای آسیایی با توجه به نیاز خود سیستم و یا شبکه های مدیریت اطلاعات مرتبط با بلایا و یا حوادث غیر مترقبه تعیین نموده اند . کاربرد های این سیستم ها از برنامه ریزی برای پاسخ به موارد کوچک اورژانس تا برنامـه ریـزی بـرای کاهش و پیشگیری از حوادث در زمینه ها و ابعاد مختلف متفاوت می باشـد . بخـش اول هـر برنامـه ریـزی تعیـین نیـاز هـای اطلاعاتی و تدوین اقلام اطلاعاتی مورد نی از می باشد . در این بررسی ما بـرآنیم کـه بـه نقـش مـدیریت اطلاعـات در کنتـرل و مدیریت بلایا و حوادث غیر مترقبه اشاره نماییم . روش کار : این مقاله با استناد به مدارک و از طریق بررسـی مقـالات متعـدد و وب سایت های مختلف نگاشته شده است . بحث : اطلاعات مورد نیاز برای مدیرا ن و برنامه ریزان بحران در حوادث غیر مترقبـه در دو بخش از فعالیتها تقسیم میشود : فعایتها و برنامه های قبل از حادثه : آنالیز و تحقیق ( جهت ارتقاء بنیان دانش موجود ) ، ارزیابی و تشخیص خطر ، پیشگیری ، کاهش خطر و آمادگی فعالیتها و برنامه های پس از حادثه : پاسخ ، نوتوانی و بازسازی بنابراین دو نوع داده مرتبط با بلایا وجود دارد : داده های پایه ای قبل از حادثـه در مـورد کـشور و خطـرات داده هـای حقیقـی (real time ) ( بعد از حادثه در مورد عواقب یک بلا یا حادثه غیر مترقبه و منابع قابل دسـترس بـا آن توانـایی مـدیران و برنامـه ریزان در گرفتن تصمیمات مدیریتی نهایی در حوادث شامل آنالیز خطرات و تعیین شاخص های صحیح با ایجـاد یـک تعامـلcross sectoral بین اطلاعات ایجاد خواهد شد . برای مثال برای درک مفهوم سیل یا طغیان و برنامه ریزی برای آن نیـاز بـه آنالیز ترکیبی از داده های هواشناسی ، نقـشه بـرداری ، مشخـصات خـاک ، گیـاه شناسـی ، آب شناسـی ، زیـست شـناختی ، زیرسازی ، حمل و نقل و ترابری ، جمعیت و منابع مادی و اجتماعی اقتصادی داریم . این اطلاعات از منابع مختلف جمع آوری می شود اما در حال حاضر در کشور های مختلف ترکیب اطلاعات و در یک شبکه با تعامل چند جانبه قـرا ر گـرفتن و اسـتفاده آن دچار مشکل است . برای ایجاد یک سیستم که بتوان در آن از اطلاعات به شکل صحیح و با دید چند جانبه استفاده نمود به دو نکته باید توجه کرد : ابتدا سیستم مدیریت اطلاعات و هدف آن تعریف گردد . اینکـه چـه کـسانی مخـاطبین ایـن اطلاعـات خواهند بود و چه محص ولی برای آنان مورد نیاز است ؟ ناتوانی و نارسایی در داشتن تعریف روشن از هدف اسـتفاده از اطلاعـات به مانند داشتن یک بنای بسیار سخت طراحی شده بی حاصل و غیر ضروری اسـت ) ) unnecessarily elaborate کـه کنـار گذاشته میشود . نکته بعدی تحقیق و بررسی بر روی بانک های اطلاعا تی موجود و ادغام آنها با یکدیگر اسـت . اغلـب نیازهـای اطلاعاتی مدیران حوادث در سازمانهای مختلف مشترک می باشد و بسیاری از اطلاعات به شکل موازی انجام می شود از طرفی در برخی از ابعاد ، اطلاعات هنوز سازماندهی یا آنالیز نشده است لذا تحقیق و جمع آوری اطلاعات همه ج انبه و تـشکیل یـک بانک اطلاعاتی که کلیه اطلاعات سازمانهای مختلف در آن تعریف و داخل گردد از اولویت ها مـی باشـد . نکتـه دیگـر اینکـه در بسیاری از کشورهای آسیایی مانند هندوستان ، ویتنام ، اندونزی و ... و اغلب کشورهای دیگر جهان جدیدترین سیستم کـه در برنامه ریزی و تحل یل لطلاعات سیستم های مدیریت حوادث از آن استفاده می شود سیستمهای اطلاعـات جغرافیـایی ( GIS ) است که در آن مکان به عنوان نقطه اشتراک تمامی اطلاعات مطرح می شود . سیـستم اطلاعـات جغرافیـایی در جهـت تـامین نیازهای اطلاعاتی این امکان را بوجود می آورد که اطلاعات مورد نی از سریع تر ، دقیق تر ، به هنگام و با امکانـات بیـشتر مـورد استفاده قرار گیرد . نتیجه گیری : برنامه ریزی در راستای تعیین نیاز های اطلاعاتی و تـدوین اقـلام اطلاعـاتی در طراحـی یـک سیستم و شبکه مدیریت اطلاعات حوادث غیرمترقبه و بلایا بسیار موثر است . کـشورهای مختلـف بـرای طراحـی یـک شـبکه اطلاعاتی اقدام های متفاوتی و از جمله تدوین سیستم مدیریت اطلاعات نموده اند . در متن کامل مقاله به نمونه سیستم هـای مدیریت اطلاعات بلایا در چند کشور آسیایی اشاره شده است . برای ایجاد یک سیستم که بتـوان در آن از اطلاعـات بـه شـکل صحیح و با دید چند جا نبه استفاده نمود بایستی هدف از تدوین ایـن سیـستم بطـور روشـن تعریـف و طراحـی گـردد ، اقـلام اطلاعاتی در سازمانهای مرتبط استخراج ، تدوین و استاندارد شود و در یک بانک اطلاعاتی تعریـف و ادغـام گـردد . همچنـین جدیدترین سیستم که در برنامه ریزی و تحلیل لطلاعات سیستم های م دیریت حوادث از آن اسـتفاده مـی شـود سیـستمهای اطلاعات جغرافیایی ) ) GIS است که در آن مکان به عنوان نقطه اشتراک تمامی اطلاعات مطرح مـی شـود سیـستم اطلاعـات جغرافیایی ) ) GIS در جهت تامین نیازهای اطلاعاتی این امکان را بوجود می آورد که اطلاعات مورد نیاز سریع تر ، دقی ق تـر ، به هنگام و با امکانات بیشتر مورد استفاده قرار گیرد و در نهایت پاسـخگوی بـسیاری از نیازهـای اطلاعـاتی سیـستم مـدیریتی خواهد بود و امکان توسعه نیز در آن وجود دارد .

کلیدواژه ها:

مدیریت ، اطلاعات ، بلایا ، حوادث غیر مترقبه ، سیستم اطلاعات جغرافیایی