بررسی میزان برخی عناصر سنگین در خاک و گیاه کلزادر مزارع تحت آبیاری با پساب شهرک صنعتی آمل
محل انتشار: فصلنامه پژوهش آب در کشاورزی، دوره: 29، شماره: 2
سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 142
فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_WRA-29-2_002
تاریخ نمایه سازی: 13 تیر 1401
چکیده مقاله:
به منظور بررسی اثر کاربرد پساب صنعتی، بر میزان تجمع عناصر سنگین در خاک و کلزا ، مزارعی که به مدت هشت سال تحت اثر پساب تصفیه شده شهرک صنعتی آمل بودند انتخاب، و از آب آبیاری، خاک و همچنین از ریشه، ساقه، برگ و دانه کلزا نمونهبرداری شد. سپس مقدار کروم، کادمیوم، نیکل و سرب در نمونههای آب، خاک و اندامهای کلزا تعیین گردید.داده ها بر اساس طرح آماری آزمایش فاکتوریل درقالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اختلاط پساب صنعتی با آب آبیاری موجب افزایش غلظت عناصر کروم، کادمیوم، سرب و نیکل در آب شد. pH آب آبیاری تحت اثر پساب کاهش یافت در حالی که EC افزایش نشان داد. بافت خاک مزارع مورد مطالعه لوم رسی سیلتی بود. پساب صنعتی تجمع عناصر سنگین در خاک را نیز افزایش داد که این افزایش برای برخی عناصر معنی دار بود. تحت اثر پساب مقدار تجمع کروم قابل جذب در مکانهای یک، دو و سه به ترتیب به ۱۱/۰، ۱۴/۰ و ۱۳/۰ میلی گرم بر کیلوگرم افزایش یافت. تجمع عناصر سنگین مورد مطالعه در خاک سطحی(۲۰-۰) بیش از خاک تحتالارض(۴۰-۲۰) بود. مقدار کادمیوم کل و قابل جذب در بخش سطحی خاک شاهد به ترتیب به اندازه ۰۷/۱ و ۱/۰ میلیگرم برکیلوگرم بود و تحت اثر پساب در بیشترین افزایش در مکان سه به ۴۸/۱ و ۱۶/۰ میلیگرم برکیلوگرم رسید. نیکل و سرب نیز در اثر آبیاری با پساب افزایش یافتند. تجمع عناصر کروم، کادمیوم، نیکل و سرب در اندام های کلزا تحت اثر پساب افزایش یافت. در مکان دو کروم موجود در اندام هوایی به ۶۷/۲ برابر و در برگ کلزا ۴۵/۵۷%[S۱] نسبت به شاهد افزایش یافت. شاخص انتقال عناصر از خاک به اندام هوایی بیش از دیگر اندامها بود. در برگ کلزا تجمع کروم و نیکل از حد مجاز بیشتر گردید. شاخص خطر عناصر مورد بررسی در دانه کلزا در اثر آبیاری با پساب صنعتی افزایش یافت. تجمع کادمیوم در دانه کلزا به حد خطرناک رسید. [S۱]این عدد در متن انگلیسی برعکس نوشته شده. کدام درست است.
کلیدواژه ها:
پساب صنعتی ، تجمع عناصر سنگین
نویسندگان
سید محسن صیادمنش شیاده
کارشناس ارشد علوم خاک، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
مهدی قاجار سپانلو
دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
محمد علی بهمنیار
استاد گروه علوم خاک، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.