دستاوردهای نظارت و بازرسی زیست محیطی در پیشبرد اهداف مدیریت محیط زیست

مدیریت محیط زیست و کاهش اثرات منفی فعالیت‌های انجام شده در صنایع همواره یکی از دغدغه‌های مسئولین و دوست‌داران محیط زیست بوده و است؛ یکی از راهکارهای نظارتی اعمال شده، استفاده از تخصص و بدنه کارشناسی دانشگاه‌های معتبر کشور و الزام حضور دانشگاه‌های منتخب به عنوان ناظرین معتمد سازمان حفاظت محیط زیست در مرحله ساخت پروژه‌های مختلف در سطح کشور بوده و این مقاله نیز حاصل بیش از دوسال نظارت مستمر تیم نظارت و بازرسی مرکز مطالعات محیط زیست و انرژی دانشگاه صنعتی شریف بر روند ساخت سد و نیروگاه برق‌آبی کارون 4 می‌باشد. سدّ کارون4 در استان چهارمحال و بختیاری و بر روی رودخانه کارون، طبق قوانین سازمان محیط زیست کشور، ابتدا مورد ارزیابی زیست‌محیطی قرار گرفته و بدنبال آن جهت نظارت بر میزان رعایت ملاحظات و تعهّدات زیستمحیطی، تحت نظارت بازرسین معتمد سازمان حفاظت محیطزیست قرار گرفت. در این مقاله دستاوردهای تیم نظارت در پنج مرحله بازدید میدانی در فواصل سه ماهه از فعالیت‌های ساخت سد کارون 4 ارائه گردیده است. در همین راستا و به منظور کمّی سازی میزان فعالیت‌های تاثیرگذار بر محیط زیست منطقه و ارزشیابی دامنه تاثیرگذاری آن‌ها، ماتریسی تهیه و تکمیل شده است که قادر است پس از تعیین درصد ارزشیابی فعالیت‌های تحت پایش پروژه و امتیاز وزنی آن‌ها، وضعیت کلّی پروژه در میزان رعایت تعهدّات زیست محیطی را در هر مرحله از بازدیدهای ادواری محاسبه و در نهایت امکان مقایسه روند تغییرات را طی یک دوره نظارت و بازرسی فراهم نماید. نتایج حاصل از ماتریس ارائه شده (از 5/55 در بازدید اوّل تا 6/67 در بازدید آخر)، نشان می‌دهد که حضور ناظران در پروژه‌های صنعتی قادر است علاوه بر به حداقل رساندن تأثیرات سوء ناشی از پروژه بر محیط، در بهبود کیفیت گزارشات ارزیابی زیست‌محیطی و کاربردی‌تر شدن آنها و در نهایت پیاده‌سازی و تحقق اهداف مندرج در این گزارشات نقش ویژه‌ای ایفا نماید.

کلیدواژه ها:

ارزیابی اثرات زیست محیطی ، پایش زیست محیطی ، ماتریس ارزشیابی ، نظارت و بازرسی ، سد