اولویت بندی اقدامات آبخیزداری در حوزه آبخیز تنگوئیه با استفاده از مدل اسکالوگرام

انجام عملیات آبخیزداری در حوزه­های آبخیز نیازمند توان مالی و اجرایی بسیار بالایی است لذا باید در یک برنامه­ریزی جامع با لحاظ پتانسیل نیروی انسانی متخصص، امکان تامین اعتبارات لازم از منابع ملی و خصوصی و همچنین مطالعه و اولویت­بندی حوزه­های آبخیز و زیرحوزه­ها جهت انجام عملیات اجرایی ضروری است. در این تحقیق حوزه آبخیز تنگویه سیرجان واقع در استان کرمان براساس ویژگی آبراهه­ها (رتبه آبراهه، تراکم زهکشی)، خصوصیات فیزیوگرافی و ژئومورفولوژی و با کمک مدل رقومی ارتفاعی به 11 زیر حوزه تقسیم گردید. عوامل نه گانه موثر در فرسایش در مدل پسیاک بعنوان معیارهای اصلی در این ارزیابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. با توجه به میانگین وزنی عوامل نه گانه مدل پسیاک در تمام زیرحوزه­ها و طبقه بندی سه گانه مثبت، منفی و خنثی در مدل اسکالوگرام و با استفاده از میانگین و انحراف معیار، دامنه تغییرات پارامترهای متغیر در طبقات سه گانه معین گردید. نتایج نشان داد که زیر حوزه شماره 9 به دلیل مثبت بودن پنج عامل از عوامل نه گانه مدل پسیاک بعنوان اولویت اول و زیرحوزه شماره 1 به دلیل فقدان عوامل با دامنه تغییرات مثبت بعنوان اولویت پنجم درهنگام اجرای اقدامات آبخیزداری قرار دارند. از بین عوامل 9 ­گانه مدل پسیاک عامل پوشش زمین بیشترین و عامل آب وهوا کم­ترین نقش را درفرسایش و رسوب­دهی دارند که این دو عامل می­تواند در تعیین اولویت کنترل عوامل موثر در فرسایش و رسوب­دهی در زیرحوزه­ها به منظور اجرای اقدامات حفاظت خاک تاثیر گذار باشد.

کلیدواژه ها:

مدل پسیاک ، مدل اسکالوگرام ، اولویتبندی زیرحوزه ، حوزه آبخیز تنگوئیه سیرجان