تحلیل همدید امواج سرماهای فراگیر ایران مورد: موج سرمای دی و بهمن ۱۳۸۳ استان چهارمحال و بختیاری دکتر صادق کریمی ، دکتر حسین نگارش ، دکتر تقی طاوسی ، دکتر بهلول علیجانی

چکیده در اقلیم­شناسی همدید با تکیه بر اصل پذیرفته شده ی تبیین و تحلیل تغییرات شرایط محیطی سطح زمین از روی تغییرات الگوهای فشار (رویکرد محیطی به گردشی)، می­توان بیشتر پدیده­های اقلیمی سطح زمین را تبیین، تحلیل و پیش­بینی نمود. از مهمترین پدیده­های اقلیمی می­توان به  موج­های سرمایی شدید اشاره نمود. سرمای شدید و نادر دی و بهمن سال ۱۳۸۳ شمسی که  بخش­های وسیعی از کشور ایران را فرا گرفت، از آن جمله است. به منظور تبیین و تحلیل همدید این موج فراگیر سرما در ایران، دمای کمینه ی ایستگاههای محدوده ی استان چهارمحال و بختیاری، انتخاب شد و سپس از داده­های فشار تراز دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل تراز میانی جو جهت تبیین این رویداد استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که الگوی حاکم بر این موج سرمای شدید، الگوی پرفشار سیبری بوده است. در این مدت، پرفشار سیبری با هجوم به طرف عرض­های پایین، هفت موج سرمایی شدید و نادر را به منطقه­ی مورد مطالعه تحمیل نموده است. همزمان با نفوذ و گسترش زبانه­ ی پرفشار سیبری به منطقه، در ارتفاع ژئوپتانسیل تراز میانی جو، فرازهایی تا ارتفاع ۵۸۰۰ متر تشکیل شد که ریزش هوای بسیار سرد به منطقه را در امتداد شرقی این فرازها، توجیه می­کند. از طرفی مرکز پرفشار سیبری همزمان با گسترش نفوذ خود بر عرض­های جنوبی، تا حدود ۵۰ درجه طول شرقی (یعنی دقیقا در امتداد شمال جغرافیایی ایران) جابجایی داشته است. در اوج این وضعیت که مقارن با ۲۹-۲۵ ژانویه ۲۰۰۵ بوده، ششمین ریزدوره موج سرمایی (با متوسط دمایی ۷/۱۶- درجه سانتیگراد) در منطقه­ی مورد مطالعه شکل گرفته است. 

کلیدواژه ها:

کلیدواژه­ها: پرفشار سیبری ، موج سرما ، دمای کمینه ، ریزدوره ، ارتفاع ژئوپتانسیل ، فشار تراز دریا