مطالعه ی عوامل موثر در شکل گیری مخروط افکنه های گوزل دره و کرفس و بررسی فعالیت های تکتونیکی در دامنه های جنوبی خرقان (همدان)

مطالعه ی مخروط­­افکنه­­های منطقه به خاطر استقرار سکونتگاه­ها، مراکز اقتصادی و انسانی، تامین آب و عبور راه­های ارتباطی نقش مهمی در زندگی انسان­های ساکن در این مناطق دارد. مخروط­افکنه­های گوزل دره و کرفس  در دامنه­های جنوبی ارتفاعات خرقان در استان همدان قرار گرفته است. هدف این تحقیق بررسی عوامل موثر در شکل گیری مخروط­افکنه­های جنوبی ارتفاعات خرقان و بررسی میزان فعالیت های تکتونیکی در منطقه ی مورد مطالعه می­باشد. برای رسیدن به هدف فوق از روش­های کتابخانه­ای، آزمایشگاهی و میدانی استفاده شده است. مواد این تحقیق نقشه­های توپوگرافی، نقشه های زمین­شناسی، داده های اقلیمی و عکس­های هوایی می­باشد. از نرم افزارهای ArcGIS، Excel و Google Earth  برای ترسیم نقشه­ها و نمودارها و مشاهده ی عوارض استفاده شده است. بررسی شاخص­های کمی ژئومورفولوژی، نشان دهنده ی فعال و نیمه فعال بودن تکتونیک در منطقه می باشد.  به عنوان نمونه شاخص Vf با مقدار ۱۱/۰ و ۷۲/۰ و شاخص S با مقدار ۱۴/۱و۷/۱ به ترتیب برای حوضه ی گوزل دره و کرفس محاسبه شده است که حاکی از فعال بودن فعالیت های تکتونیکی در منطقه می باشد. با توجه به داده ها و شواهد حاصل شده، در شکل­گیری مخروط­افکنه­های منطقه عوامل مختلفی دخالت داشته­اند، که بیشترین اهمیت مربوط به عامل تکتونیک است. نقش اقلیم منطقه در سال­های اخیر در ارتباط با توسعه ی مخروط­افکنه­ها، کاهش پیدا کرده است. همچنین بین بسیاری از ویژگی­های مخروط­افکنه های منطقه و حوضه های شکل دهنده ی آنها مثل فیزیوگرافی و وسعت حوضه ی آبخیز، روابط منظم و منطقی برقرار است. در مجموع نتایج تحقیق نشان می­دهد که در شکل گیری مخروط­افکنه های منطقه عامل تکتونیک به عنوان عامل اصلی و سایر عوامل مثل اقلیم، لیتولوژی و غیره در رده ی بعدی قرار دارند.

کلیدواژه ها:

مخروط افکنه ، تکتونیک ، ویژگی های حوضه ، ارتفاعات خرقان