واکنش عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تحت روش ها و مدیریت های مختلف آبیاری

محدودیت منابع آب مناسب از عمده ترین تنگناها و مشکلات کشاورزی در ایران می باشد که لزوم استفاده بهینه از منابع آب موجود را بیش از پیش آشکار می سازد. یکی از راه های استفاده بهینه از منابع آب، به کارگیری سیستم ها و مدیریت های نوین آبیاری می باشد. جهت بررسی اثر سیستم ها و مدیریت های آبیاری بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و روغن گلرنگ(Carthamus trinctirious.L) آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی به اجرا درآمد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار پیاده شد. سیستم آبیاری قطره ای تیپ سطحی، سیستم آبیاری قطره ای تیپ زیر سطحی و سیستم آبیاری نشتی، کشت دیم و مدیرت تک آبیاری فاکتورهای آزمایش را تشکیل دادند. گلرنگ کاشته شده رقم سینا بوده و نیاز آبی گیاه با روش تشتک تبخیر و با اعمال ضرایب گیاهی تعیین گردید. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که سیستم ها و مدیریت های مختلف آبیاری بر عملکرد دانه، روغن و گلبرگ گلرنگ تأثیر بسیار معنی داری داشتند. بیشترین میزان عملکرد دانه، روغن و گلبرگ به ترتیب با مقادیر 3877، 1179 و 652/2 کیلوگرم در هکتار مربوط به روش آبیاری قطره ای زیر سطحی و کمترین مقادیر عملکرد دانه، روغن و گلبرگ به میزان 547/8، 118/4 و 206/2 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار دیم بود. کارآیی مصرف آب در عملکرد دانه و روغن گلرنگ نیز به طور بسیار معنی داری تحت تأثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفت. کارآیی مصرف آب در عملکرد دانه و روغن گلرنگ به طور بسیار معنی داری تحت تأثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفت. بیشترین میزان کارآیی مصرف آب در عملکرد دانه و روغن به ترتیب با مقادیر 5/2 و 1/58 کیلوگرم در هکتار بر میلی متر، همچنین بیشترین میزان کارآیی ظاهری آب به میزان 4/463 کیلوگرم در هکتار بر میلی متر متعلق به تیمار آبیاری قطره ای زیر سطحی بود. عملکرد دانه و گلبرگ گلرنگ تحت مدیریت تک آبیاری هم گروه با کشت دیم قرار گرفت. ولی عملکرد روغن آن برتر از کشت دیم بود. به این ترتیب در راستای به کارگیی سیستم های مدرن آبیاری، با توجه به برتری نسبی عملکرد داه و گلبرگ و برتری مطلق عملکرد روغن و کارآیی مصرف آب در تولید روغن گلرنگ تحت آبیاری قطره ای تیپ زیر سطحی نسبت سایر سیستم ها استفاده از این سیستم جهت زراعت گلرنگ توصیه می شود. از طرفی در مناطقی که سیاست بر کشت دیم گلرنگ می باشد جهت افزایش عملکرد روغن گلرنگ که هدف اصلی از کشت این گیاه می باشد جایگزینی مدیریت تک آبیاری(در زمان گلدهی) راهکاری مناسب جهت بهره برداری مناسب از منابع آب و خاک موجود خواهد بود.

کلیدواژه ها:

گلرنگ ، آبیاری قطره ای تیپ زیر سطحی ، آبیاری نشتی ، کشت دیم ، مدیریت تک آبیاری