پتروژنز سنگهای آتشفشانی بازیک ترشیری، شمال غرب کاشان و جنوب اردستان، قوس ماگمایی ارومیه دختر، ایران

مناطق مورد مطالعه(شمال غرب کاشان و جنوب اردستان) در استان اصفهان واقع شده و بر اساس تقسیم بندی پهنه های ساختاری-رسوبی ایران، جزئی از کمان ماگمایی ارومیه-دختر محسوب میشوند. در منطقه شمال غرب کاشان ضخامت زیاد توالی های آتشفشانی با میان لایه هایی از رسوبات دریایی کم عمق به سن ائوسن وجو دارد در حالی که در ناحیه جنوب اردستان توالی سنگهای آتشفشانی عمدتا در محیط خشکی فوران نموده اند و دارای سن پس از ائوسن و احتمالا میوسن هستند. این مناطق طیف گسترده ای از سنگهای ماگمایی(مشتمل بر آتشفشانی و نفوذی) از بازیک تا حدواسط و فلسیک را در بر میگیرند. این سنگها عمدتا به سری کالک آلکالن تعلق دارند. سنگهای مورد مطالعه به لحاظ بافت، عمدتا پورفیریک میباشند و در آنها فاز کانیهای فرومنیزین(الیوین و پیروکسن) و پلاژیوکلاز به صورت فنوکریست در خمیره سنگ حضور دارند . سنگ های ماگمایی مناطق شمال غرب کاشان و جنوب اردستان، تفاوتهای ژئوشیمیایی قابل ملاحظه ای به نمایش میگذارند. احتمالا این تفاوت های ژئوشیمیایی به دلیل تفاوتهایی در سنگ منشاء ماگماتیسم این دو منطقه میباشد. با توجه به الگوهای عناصر نادر در سنگ های مورد مطالعه، منطقه شمال غرب کاشان دارای آنومالی منفی Nb-Ta و نسبتهای LILE/HFSE بالا میباشد که با ماگماتیسم حواشی قاره ای فعال قابل مقایسه است که گویای مشتق شدن از یک گوشته منشاء لیتوسفری متاسوماتیزه است. الگوی عناصر نادر سنگهای مورد مطالعه از جنوب اردستان، ویژگیهای حدواسط حواشی قارهای فعال و ماگماتیسم درون صفحه ای (نوع پلوم یا(OIB را نشان میدهند. به ویژه نسبت HFSE/LREE بالاتر در این سنگ ها و عدم آنومالی منفی شدید Nb-Ta قابل توجه است. این اختصاصات در جنوب اردستان نیازمند مشارکت یک جزء آستنوسفری علاوه بر گوشته لیتوسفری (یا به عبارت دیگر، مشارکت هر دو نوع گوشته لیتوسفری و آستنوسفری) در پتروژنز سنگهای ماگمایی این منطقه میباشد. بالاآمدن جزء استنوسفری می تواند در اثر برگشت رو به عقب پوسته اقیانوسی نئوتتیس ایجاد شده باشد.

کلیدواژه ها:

پتروژنز ، سنگ های آتشفشانی بازیک ، ترشیری ، کاشان ، اردستان.