تحلیل معناشناختی و وجودشناختی کاربردهای قرآنی وحی با تاکید بر مبانی حکمت متعالیه

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 195

فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JQSS-4-1_002

تاریخ نمایه سازی: 1 تیر 1401

چکیده مقاله:

چیستی وحی و چگونگی نزول آن از جمله مسائل مهمی است که از دیرباز ذهن اندیشمندان مسلمان را به خود مشغول داشته است. در این میان مفهوم شناسی و وجودشناسی وحی براساس کاربردهای قرآنی آن، از اهمیت بسیاری برخوردار است. در جستار حاضر تلاش شده است با رویکردی معناشناسانه و فلسفی و با بهره گیری از برخی مبانی حکمت متعالیه، به این پرسش پاسخ داده شود که کاربردهای قرآنی وحی براساس دو محور هم نشینی و جانشینی چگونه است. این کاربردها از نوع اشتراک لفظی است یا معنوی؟ اگر از نوع اشتراک معنوی است، تفاوت مصادیق وحی در چیست؟ در پایان، این نتیجه به دست آمده است که کاربردهای گوناگون وحی در آیات قرآن، از لحاظ مفهومی از نوع مشترک معنوی و از جهت مصداقی از نوع تفاوت تشکیکی است؛ بر همین اساس وحی نازل شده بر پیامبر با وحی نازل شده بر غیرپیامبر اعم از انسان و دیگر حیوانات مانند زنبور عسل، از حیث مفهومی و ماهوی تفاوت ندارد، بلکه تفاوت آنها از حیث وجودی است و از نوع تفاوت تشکیکی است؛ البته باید توجه داشت که وحی نازل شده بر پیامبر عالی ترین درجه وحی است و نمی توان الهام و غریزه را هم مرتبه آن دانست.

نویسندگان

محمدعلی وطن دوست

استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه فردوسی. مشهد. ایران

سیما جلیلی قاضی زاده خیاط

دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی. مشهد. ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • * قرآن کریمابن سیده، علی بن اسماعیل. (۱۴۲۱ق). المحکم و ...
  • ابن فارس، احمد. (۱۴۰۴ق). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم. (۱۴۱۴ق). لسان العرب. بیروت: دار ...
  • ابوحبیب، سعدی. (۱۴۰۸ق). القاموس الفقهی لغه و اصطلاحا. دمشق: دارالفکر ...
  • ازهری، محمد بن احمد. (۱۴۲۱ق). تهذیب اللغه. بیروت: دارالعلم ...
  • اسماعیل حسینی، محمود. (۱۴۱۴ق). المکنز العربی المعاصر. بیروت: مکتبه لبنان ...
  • امینی، ابراهیم. (۱۳۷۷). وحی در ادیان آسمانی. قم: بوستان کتاب ...
  • ایزوتسو، توتسیهیکو. (۱۳۸۰). مفاهیم اخلاقی - دینی در قرآن مجید ...
  • بهارنژاد، زکریا. (۱۳۹۱). نظریه تشکیک از دیدگاه فیلسوفان صدرایی و ...
  • حسین زاده، محمد. (۱۳۸۸). مفهوم شناسی وحی و الهام در ...
  • داورپناه، ابوالفضل. (۱۳۷۵). انوار العرفان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ...
  • دفتر تبلیغات اسلامی. (۱۳۸۱). مرزبان وحی و خرد: یادنامه مرحوم ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (۱۴۱۲ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: ...
  • رامیار، محمود. (۱۳۶۹). تاریخ قرآن. تهران: امیرکبیر ...
  • ربانی گلپایگانی، علی. (۱۳۹۸). ترجمه محاضرات فی الالهیات به ضمیمه ...
  • رضا، محمد رشید. (۱۴۰۸ق). الوحی المحمدی. قاهره: الزهراء للاعلام العربی ...
  • رضوان، عمر بن ابراهیم. (۱۴۱۳ق). آراء المستشرقین حول القرآن الکریم ...
  • رمضانی، موسی الرضا؛ غربی، ولی الله. (۱۳۹۵). درآمدی بر ساختارگرایی. ...
  • زارعی سبزواری، عباسعلی. (۱۴۲۴ق). تعلیقه بر نهایه الحکمه. قم: موسسه ...
  • زرقانی، محمد عبدالعظیم. (۱۴۱۶ق). مناهل العرفان فی علوم القرآن. بیروت: ...
  • سعیدی روشن، محمدباقر. (۱۳۷۹). علوم قرآن. قم: موسسه آموزشی و ...
  • سلمان نژاد، مرتضی. (۱۳۹۱). معناشناسی تدبر در قرآن با سه ...
  • شریف لاهیجی، محمد بن علی. (۱۳۷۳). تفسیر شریف لاهیجی. تهران: ...
  • شریف مرتضی. (۱۴۰۵ق). رسائل الشریف المرتضی. قم: دار القرآن الکریم ...
  • شیبانی، اسحاق بن مرار. (۱۹۷۵م). کتاب الجیم (محقق: ابراهیم ابیاری). ...
  • شیروانی، علی. (بی تا). کلیات فلسفه. بی جا: دارالفکر ...
  • صاحب، اسماعیل بن عباد. (۱۴۱۴ق). المحیط فی اللغه. بیروت: عالم ...
  • صادقی تهرانی، محمد. (۱۴۰۶ق). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و ...
  • صبحی، صالح. (۱۳۷۴). پژوهش هایی درباره قرآن و وحی (محقق: ...
  • صفوی، کوروش. (۱۳۷۹). درآمدی بر معنی شناسی. تهران: حوزه هنری ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین. (۱۳۹۰ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: موسسه الاعلمی ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین. (۱۳۹۴). ترجمه و شرح نهایه الحکمه (مترجم و ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین. (۱۴۱۶ق). نهایه الحکمه. قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین. (۱۴۲۰ق). بدایه الحکمه (مترجم: عباسعلی زارعی سبزواری). قم: ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین. (بی تا). آموزش آسان فلسفه (ترجمه و تلخیص ...
  • طبرسی، فضل بن حسن. (۱۳۷۲). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. ...
  • طبرسی، فضل بن حسن. (۱۴۱۲ق). تفسیر جوامع الجامع (مترجم: ابوالقاسم ...
  • طوسی، محمد بن حسن. (بی تا). التبیان فی تفسیر ...
  • عبداللهی، محمود. (۱۳۸۵). وحی در قرآن. قم: بوستان کتاب ...
  • عسکری، سیدمرتضی. (۱۴۱۶ق). القرآن الکریم و روایات المدرستین. بی جا: ...
  • علیزاده، خادم. (۱۳۷۴). پژوهش در زمینه «وحی»»، نشریه نامه مفید، ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد. (۱۴۱۰ق). کتاب العین. قم: انتشارات هجرت ...
  • فضل الله، سیدمحمدحسین. (۱۴۱۹ق). تفسیر من وحی القرآن (چاپ دوم). ...
  • فلاح پور، مجید. (۱۳۸۵). وحی نبوی در قرآن کریم. مجله ...
  • فیض کاشانی، ملامحسن. (۱۴۱۵ق). الصافی. تهران: انتشارات الصدر ...
  • فیومی، احمد بن محمد. (بی تا). المصباح المنیر ...
  • قرائتی، محسن. (۱۳۸۸). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس هایی ...
  • مرتضی زبیدی، محمد بن محمد. (۱۴۱۴ق). تاج العروس من جواهر ...
  • مشکور، محمدجواد. (۱۳۵۷). فرهنگ تطبیق عربی با زبان های سامی ...
  • مصطفوی، حسن. (۱۳۶۸). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت ...
  • مطرزی، ناصر بن عبدالسید. (۱۹۷۹ق). المغرب فی ترتیب المعرب (محقق: ...
  • معرفت، محمدهادی. (۱۴۱۵ق). التمهید فی علوم القرآن. قم: موسسه النشر ...
  • مفید، محمد. (۱۴۱۴ق). تصحیح الاعتقادات الامامیه. قم: دارالمفید ...
  • مکارم شیرازی، ناصر. (۱۳۷۱). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه ...
  • مهنا، عبدالله علی. (۱۴۱۳ق). لسان اللسان: تهذیب لسان العرب. بیروت: ...
  • موسی، حسین یوسف. (۱۴۱۰ق). الافصاح فی فقه اللغه. قم: مکتب ...
  • نهاوندی، محمد. (۱۳۸۶). نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن. موسسه البعثه، ...
  • هروی، محمد بن یوسف. (۱۳۸۷). بحرالجواهر (معجم الطب الطبیعی). قم: ...
  • نمایش کامل مراجع