سیاست های جنایی تقنینی ایران در قلمرو مجازات های سالب آزادی

جرم به مثابه رفتار و کنش معارض با هنجارهای اجتماعی، همزاد بشر است. حسب یافته ها و نظریه های معتبر کنونی، وقوع جرم از جمله واقعیت های اجتماعی و رخدادهای اجتناب ناپذیر جامعه انسانی است. نویسندگان و مترجمین کلیله و دمنه در بیانی موجز ولی عمیق به واقعیت مذکور اشاره های راهگشایی نموده و به نظر می رسد که کلام آنها در تشریح ابعاد این مطلب از نظریه رایج در این خصوص، یعنی نظریه دورکیم ، نیز ظریف تر و گویا تر است: »پوشیده نیست که آدمی از سهو و غفلت و جرم و زلت کم معصوم تواند بود و اگر در مقابله این معانی و تدارک این ابواب غلو جایزشمرده شود مضرت آن بمهمات سرایت کند.با نظر به تاریخ اجتماعی انسان ها، در می یابیم که همراه با توسعه جوامع بشری و شکل گیری گروه های سازمان یافته، جرایم نیز متکثر و متنوع شده و با آهنگ رشد آنها همنوا گردیده اند. در مقابل، ضرورت حفظ نظم و امنیت اجتماعی، جامعه را بر آن داشت تا تحت لوای واکنش غریزی، وظیفه ی الهی یا قراردا اجتماعی به مقابله با پدیده های مجرمانه بپردازد. اگر چه برای نخستین جرم انگاری ها و یا اولین واکنش ها نسبت به پدیده های مجرمانه مدارک و مستندات تاریخی دقیق و مشخصی وجود ندارد ولی به نظر می رسد که، نقطه آغاز واکنش نظام مند به جرم را می توانیم در کدهای باستانی و نقطه اوج آن را در آموزه های اصیل دینی، اندیشه های فلسفی دوران روشنگری و تلاش های دانشمندان علوم جنایی - علی الخصوص بنیانگذاران رویکرد اثباتی جرم شناسی در قرن نوزدهم مشاهده نماییم. در مسیر پر فراز و نشیب مبارزه با جرم، هر جامعه ای به تناسب درجه تمدن، موقعیت مکانی و ذهیت حاکم در زمان واکنش و مقابله، برداشت ویژه ای از بزهکاری داشته و به گونه ای خاص،متناسب با جهان بینی و ادراک خود با آن روبرو شده و سیاست های (کیفری و جنایی) خود را سامان داده است، این امرمتاثر از ویژگی نسبی بودن پدیده های مجرمانه است. واقعیتی که در روزگار ما بیش از گذشته ملموس می باشد. برای مثال روند جرم زدایی از جرایم بدون قربانی در بسیاری از کشورها در حالی صورت می گیرد که. در برخی، از کشورها هنوز مرتکبین این جرایم با واکنش هایی به مراتب شدید تر از جرایم عادی مواجه می شوند. امروزه مطالعه جرم و چاره اندیشی پیرامون مسائل آن، اهمیتی مضاعف یافته است؛ زیرا، در بعد نظری شاهد تکثر و تهافت نظریه های جرم شناسی هستیم و در بعد عملی نیز رشد لجام گسیخته نرخ جرم و هزینه های سرسام آور پیشگیری و کنترل آن، فضای یاس ، ناامیدی و حتی ترس در مقابل جرم را دامن زده است. در همین زمینه ، تحقیقات محلی و ملی در ایالات متحده امریکا نشان داده است که در سال ۲۰۰۷ میلادی در کارولینای شمالی، ۴۶ درصد از پاسخگویان از اینکه قربانی جرم شوند اظهار نگرانی شدید کردند.