اثر سامانه های آبیاری بر عملکرد و بهره وری آب سه ژنوتیپ گندم و ارزیابی اقتصادی آنها در همدان

استفاده بهینه از آب با توجه به شرایط اقلیمی کشور و خشکسالی­های اخیر امری ضروری به­نظر می­رسد. یکی از راهکارهای مهم و تاثیر­گذار، بهره­گیری از سامانه­های نوین آبیاری است. لذا این آزمایش در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، با بهره­گیری از سیستمهای آبیاری تحت فشار، بصورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال ۸۷-۱۳۸۶ و ۸۸-۱۳۸۷ اجرا شد. کرت های اصلی شامل سه نوع سامانه آبیاری، بارانی، قطره ای( تیپ) و جویچه­ای بود و کرت های فرعی را ارقام گندم ( الوند، توس و دو لاین C-۸۱-۴و CD-۵۰۰۹ ) تشکیل دادند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه در ژنوتیپ های مورد بررسی در سیستم های متفاوت آبیاری علیرغم میزان متفاوت آب آبیاری مصرفی تفاوت معنی داری نداشتند. این در حالیست که اختلاف عملکرد بین روش تیپ و جویچه ای حدود ۱۰۰۰ کیلوگرم در هکتار تعیین شد.تفاوت بین ژنوتیپ­ها نیز از نظر عملکرد معنی­دار نبود. مقدار بهره­وری مصرف آب آبیاری در روش آبیاری تیپ، بارانی و جویچه­ای ( بدون در نظر گرفتن بارندگی موثر ) به ترتیب ۶/۱، ۱/۱ و ۶۹/۰ کیلوگرم به ازای واحد آب مصرفی بود. به­عبارت دیگر، آبیاری تیپ باعث افزایش ۱۳۲ و ۴۵ درصدی کارآیی مصرف آب نسبت به روش جویچه­ای و بارانی گردید. ارزیابی اقتصادی نشان داد که استفاده از هر دو روش آبیاری بارانی و تیپ بجای روش جویچه­ای برای تمامی ارقام گندم مورد استفاده دارای توجیه اقتصادی است و روش آبیاری بارانی نسبت به تیپ از لحاظ اقتصادی ارجح بود.

کلیدواژه ها:

آبیاری بارانی ، آبیاری جویچه ای ، آبیاری تیپ ، بهره وری آب