تغییر خطبه به نام ائمه اثنی‎عشر (ع): قدرت سیاسی و دین در آغاز حکومت سلطان حسین بایقرا

با مرگ ابوسعید گورکانی، سلطان حسین بایقرا پس از ۱۲ سال تلاش موفق شد در ۱۰ رمضان ۸۷۳ ق هرات را به تصرف درآورد؛ در شرایطی که بازماندگان ابوسعید حاضر به دفاع از خراسان نبودند و هرآن خطر هجوم اوزون‎حسن به خراسان وجود داشت. او با نیروی اندکی قدرت را در هرات به‎دست‎گرفت؛ نیرویی که به‎تنهایی قادر نبود بقای حکومتش را تضمین کند. در این شرایط، یکی از نخستین اقدامات او در هرات، تصمیم به تغییر خطبه به نام ائمه اثنی‎عشر بود؛ تصمیمی که با مخالفت روبه‎رو شده و کنار گذاشته‎شد و بعدا حتی منابع هم‎عصرش کوشیدند نقش او را در این ماجرا حذف ‎کنند و آن را به گروهی خودسر و فرصت‎طلب نسبت دهند. پژوهش حاضر می‎کوشد نشان‎دهد نه‎تنها شخص سلطان در این ماجرا نقش اصلی را بر عهده داشته، بلکه همراهان شیعی او هم چنان نفوذ و پایگاه قدرتی نداشتند که کاری بیش از همراهی سلطان بر عهده بگیرند. هدف اصلی این اقدام، فارغ از این که اعتقاد شخصی چه سهمی در آن داشته، استفاده از عناصر شیعی در باورهای عوام سنی‎مذهب خراسان (تسنن دوازده‎امامی) در کنار نیروی شیعیان خراسان و استرآباد برای کسب مشروعیت، حمایت اجتماعی و تثبیت قدرت بوده‎است

کلیدواژه ها:

تیموریان ، حسین بایقرا ، شرایط مذهبی ، قدرت سیاسی ، خطبه ، تشیع اثنی‎عشری