تعیین ضریب تنش شوری در مراحل مختلف رشد ذرت علوفه ای

در این پژوهش، اثر تنش شوری بر مقدار اجزاء تبخیر-تعرق ذرت (در مراحل اولیه، توسعه، میانی و پایانی رشد) و در مقیاس مینی لایسیمتر بررسی شد. تیمارهای شوری از طریق آب دارای هدایت الکتریکی (S۰) ۰/۵، (S۱) ۲/۱، (S۲) ۳/۵ و (S۳) ۵/۷ دسی زیمنس بر متر اعمال شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. در کل دوره رشد، از تیمار S۰ تا S۳، مقادیر تبخیر- تعرق در محدوده (۴۲۰ -۳۲۰)، تعرق(۲۸۵-۱۲۴) و تبخیر (۱۹۶-۱۳۵) میلی متر  اندازه گیری شد. به طوری که در اثر شوری، سهم تعرق گیاه (T/ETc) ۲۹% کاهش و سهم تبخیر (E/ETc) به همان نسبت افزایش یافت. در مراحل مختلف رشد ذرت نیز واکنش های مذکور مشاهده شد. از تیمار S۰ تا S۳، مقادیر تبخیر-تعرق، تعرق و تبخیر به ترتیب در محدوده ۷۹-۷۲، ۱۹-۱۰ و ۶۱-۶۲ میلی متر (در مرحله اولیه)، ۲۰۲-۱۵۰، ۱۵۰-۷۱ و ۵۱-۷۹ میلی متر (در مرحله توسعه)، ۱۲۴-۸۴، ۱۱۰-۳۹ و ۱۴-۴۵ میلی متر (در مرحله میانی) و ۱۵-۱۴، ۶-۴ و ۹-۱۰ میلی متر (در مرحله پایانی رشد) اندازه گیری شد. بیشترین تا کم ترین سهم تعرق گیاه به ترتیب متعلق به مراحل توسعه، میانی، اولیه و پایانی رشد بود و در مورد سهم تبخیر، مربوط به مراحل اولیه، توسعه، میانی و پایانی رشد بود. در اثر تنش شوری، مقدار عملکرد زیست توده خشک ذرت کاهش یافت و مقدار آن در تیمارهای S۰، S۱، S۲ و S۳ به ترتیب برابر با ۱۲۹۴۲، ۱۲۱۶۸، ۱۰۸۷۲ و ۸۹۲۸ کیلوگرم بر هکتار اندازه گیری شد. از سوی دیگر، ضرایب تنش تبخیر-تعرق (KS)، تعرق (KS-T) و تبخیر (KS-E) به ترتیب در بازه ۱-۰/۷۶، ۱-۰/۴۳ و ۱-۱/۴۵ محاسبه شد. با استفاده از ضرایب مذکور می توان در شرایط تنش شوری، مقادیر واقعی تبخیر-تعرق، تعرق و تبخیر را (نسبت به شرایط استاندارد منطقه) برآورد نمود. نیز، با هر دسی زیمنس بر متر افزایش شوری آب، مقادیر تبخیر-تعرق نسبی و تعرق نسبی به ترتیب ۴/۷% و ۱۱/۱% کاهش و مقدار تبخیر نسبی ۹% افزایش داشت. و جزء تعرق نسبت به تبخیر-تعرق، با شیب بیشتری کاهش یافت.

کلیدواژه ها:

جذب آب ، حساسیت مرحله رشد به شوری ، شوری آب