نقد و تحلیل مدخل "عایشه" در دایره‎المعارف قرآن لیدن

مقاله «عایشه بنت ابی بکر» اثر اسلام شناس آمریکایی، دنیس اسپلبرگ است که در دایره المعارف قرآن لیدن به چاپ رسیده است. او در این مقاله، دو ماجرای تبرئه عایشه از زنا (افک) و جنگ جمل را محور اصلی پژوهش خود در بازشناسی سیمای عایشه قرار داده و سپس به تحلیل هر یک می‎پردازد. نوشتار یاد‎شده نقاط قوت و ضعف‎ متعددی دارد. وی با تفسیری که از "ام المومنین" ارائه نموده و بر اساس آیه شریفه «وقرن فی بیوتکن» (احزاب/۳۳) زنان مسلمان را محکوم به خانه‎نشینی و نیز پرهیز از مناصب سیاسی به علت مشارکت عایشه در اولین جنگ داخلی در اسلام (جنگ جمل) می‎داند. افزون بر این، مدعی می شود که شیعه اعتقادی به عفت عایشه نداشته و راه را برای اتهام به وی باز گذاشته است. وجود چنین ادعاهایی در مقالات دایره المعارف قرآن لیدن، ایجاب می‎کند تا قرآن‎پژوهان مسلمان به پاسخگویی و اعلام دیدگاه صحیح اسلام در این خصوص بپردازند. در نوشتار پیش رو ضمن تقدیم محورهای اصلی مقاله‎ی مزبور، آرای مولف در بوته نقد قرارگرفته و پاسخ هایی مستدل بر اساس منابع شیعه و اهل سنت ارائه شده است. در ابتدا معرفی کوتاهی از اسپلبرگ و آثارش اصورت گرفته و پس از تحلیل محتوایی مقاله مذکور، مهم ترین ادعاهای نویسنده مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

ام المومنین عایشه ، زنان پیامبر ، دایره المعارف قرآن لیدن ، نقد اسلام شناسی مستشرقان ، خانه‎نشینی زنان